6830720011

8. System prawa składa się z tzw gałęzi prawa.

Gałąź prawa to zespół norm prawnych regulujących stosunkowo szeroką grupę jednorodnych stosunków społecznych. Wyróżnia się:

•    prawo    konstytucyjne;

•    prawo    administracyjne;

•    prawo    finansowe;

•    prawo    karne;

•    prawo    cywilne;

•    prawo    rodzinne;

•    prawo    pracy;

Jednak u podstawy podziału systemu prawa leży podział na prawo publiczne i prawo prywatne. W wyodrębnionych gałęziach prawa można dokonać także podziału na prawo materialne i prawo formalne.

Prawo prywatna odnosi się do przepisów, mających na względzie interesy indywidualne jednostki. Obejmuje normy prawne, odnoszące się do takich stosunków prawnych, które pozostawione są w zasadzie do dowolnego uregulowania przez zainteresowane podmioty prawa.

Prawo to normuje stosunki między równouprawnionymi podmiotami, głównie z zakresu obrotu majątkowego, spraw rodzinnych, itp. Podstawową gałęzią prawa prywatnego jest prawo cywilne.

Prawo publiczna obejmuje ogół przepisów, obowiązujących wszystkich, bowiem prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa (społeczeństwa). Prawo publiczne nie zezwala podmiotom na swobodną decyzję a przynajmniej w znacznej mierze ją ogranicza. Prawem publicznym są wszystkie gałęzie prawa oprócz prawa cywilnego.

Prawo materialna - ogól norm regulujących treść stosunków społecznych, uprawnienia i obowiązki podmiotów prawa oraz ewentualne sankcje za ich przekroczenie. Wyodrębnia się: prawo (materialne)cywilne, prawo (materialne) karne, prawo (materialne) administracyjne.

Prawo formalna - zespół norm regulujący tryb postępowania przed organami stosującymi prawo. Normy prawa formalnego wskazują jak ma postępować dany organ przy rozstrzygnięciu poszczególnych spraw. Wyróżniamy: postępowanie cywilne, postępowanie karne, postępowanie administracyjne.

Podział prawa na gałęzie określany jest mianem poziomej struktury systemu prawa.

•    Prawo konstytucyjna- podstawowym jego źródłem jest konstytucja. Zasadniczym źródłem prawa konstytucyjnego w Polsce jest Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r. Prawo konstytucyjne zawiera normy określające zasady ustroju politycznego i społeczno- gospodarczego, kompetencje podstawowych instytucji państwa i relacje między nimi oraz katalog wolności, praw i obowiązków jednostki.

Prawo administracyjna- stanowi przedłużenie niektórych norm prawa konstytucyjnego. Wyodrębnić tutaj można:

•    prawo administracyjne materialne - stanowi zespół norm regulujących stosunki społeczne powstałe w toku administracyjnej działalności władzy publicznej, a zwłaszcza władzy państwowej.

•    prawo administracyjne formalne - jest zespołem norm określających, w jaki sposób należy postępować przy stosowaniu prawa administracyjnego materialnego. Podstawowym źródłem postępowania administracyjnego jest kodeks postępowania administracyjnego. Podjęte w postępowaniu rozstrzygnięcia (decyzje i postanowienia) podlegają bezpośredniej kontroli przez możliwość wniesienia do organu wyższego stopnia: odwołania od decyzji czy zażalenia na postanowienie.

•    Prawo finansowe- gałąź prawa powiązana ściśle z prawem konstytucyjnym i prawem administracyjnym. Normy przynależne do tego działu prawa regulują stosunki społeczne, powstałe na tle urzeczywistnienia władczych uprawnień organów finansowych administracji. Określają gospodarkę pieniężną państwa. Regulują tryb działania organów finansowych. Można podzielić na:

•    prawo finansowe materialne - konkretyzuje obowiązki i uprawnienia podmiotów prawa finansowego bądź bezpośrednio z mocy prawa, bądź też w drodze decyzji organów administracji finansowej.

•    prawo finansowe formalne - określa tryb postępowania w procesie stosowania norm prawa materialnego.