O--------
200
_______ 1 \ lc/ radością c ^-rpu-m., , •./, /(.
--T.. „ I2H) i<• ,L .. /lW|j i Roimcuu. i Chwil*.
greckie Annnk „rozkosze ,rU ^iujclt w Ucz dogmatu spor,,.
' T 'Z^,U ,Cg° ? S znowu jak Werter, z
źa *juk dckadcnci za źle jakim iposobem miłość do .sloty uk
dowierzaniem, konstatuje: <s 257). W istouc także Stosunek
czystej jak Anielka, może rod*ćJ ^mitowaniu do persvers|. , sztuezno-z Lauru, najbliższy dekadenck|cm*^a cj4 mi|ośc.ą , śmterc.ą
ści. można wytłumaczyć romantyczną ^ jesl werterowsk., podoi,
Motyw miłości do l.aury »avts na { f K|Urą. Aby te uwikłani.,
nie jak motyw podszytej erotyzmem P TJ^ /Jozumjcl;-, warto pójść
1'łoszowskicgo w związek z trzema , gc; dogmatu uznał za nową
tropem wskazanym przez Adama >
wersję tematu Pamiętników ’ . ,bjeństwo tcmatyczno-prohle-
Bar wskazuje przede wszyst im • artystycznej - oba utwory są
wizji,wiała vv Jcrmic v,y/n.mM g tłumaczy, swoistość takiego
poufny). Sienkiewicz bardzo znamicnn
ukształtowania powieści:
Powieść czysto psychologiczna nie moZc dawać tych efektów, jakie dają w romansie historycznym wjns. napady, oblężenia i przygody bohaterów^ lu rolę- przygód grają stany duszy. Zwrócić na nie uwagę; doprowadzić łudzą do śwtadomośc. pewnych objawów z zakresu psychozy społecznej - jest jej zadaniem. Na w.elką popularność tej powieści nic liczyłem nigdy. Powiedziałem sobie tylko: nie b^dą pisał szablonowej powieści, bo lepiej mi wcale nie pisać niż pisać taką
To samo mniej więcej wyznawał swoim czytelnikom Kraszewski w epilogu Pamiętników nieznajomego', doceńmy pisarski zamiar, o dobre pól wieku wyprzedzający Sienkiewiczowski pomysł, o którym Henryk Markiewicz napisał wszak, źe „był to skok rozwojowy, śmiały, dokonany ze znacznąsamowiedząliterackąwbrew gustom i przyzwyczajeniom publicz-ności"IH. Podsumowywał więc Kraszewski tak:
Wielce się zawiódł, kto siadał do tej książki w myśli, żc w niej znajdzie powieść wydarzeń pełną, niepokojącą rozwiązaniem, wzbudzającą ciekawość, poruszającą serce
A. Par, Charakterystyka i źródła powieści Kraszewskiego w latach 1830-1850 Warszawa 1924, s. 134-136.
' Cyt. za: H. Markiewicz, op.cit., s. 141.
IH Ibid., s. 141.