2tom179

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 360

n, do tt„_ux za pomocą zmniejszania strumienia magnetycznego i jednoczesnego zmniejszania prądu twornika (rys. 5.96).

W celu osiągnięcia prędkości obrotowej n > n_s przy napięciu U_N i R_QZ = 0 należy strumień magnetyczny zmniejszyć wg wzoru

<t> ~ <*>*■ —    (5.129)

rt

Zmniejszenie strumienia w silniku obcowzbudnym osiąga się przez:

— obniżenie napięcia wzbudzenia od wartości znamionowej V/* do U_f przy stałej rezystancji w obwodzie wzbudzenia, przy czym U_f}l/U_f > 4>_sf<P: zależność U_fs/Uj- od stosunku strumieni przedstawiono na rys. 5.97;

Tablica 5.67. Podstawowe parametry nastawników oporowych do obwodów wzbudzenia typoszeregu APa

Typ	Liczba	Obciążenie^11	Prąd^2ł	Masa
	stopni	kW	A	kg
APa4	22	0.4	10	5,5
APa6	53	1,5	40	15
APaS	95	3.3	40	37
^1J Największe obciążenie dopuszczalne przy pracy
ciągłej.
^2) Największy dopuszczalny prąd ze względu na
nagrzewanie styków.

Rys. 5.97. Zależność U_fN/U_f od wymaganego stosunku strumieni $_s/&

/ — dla maszyny o charakterystyce magnesowania wg rys. 5.82, 2 — dla maszyny o liniowej charakterystyce magnesowania

12    3    4    5

— zwiększenie rezystancji w obwodzie wzbudzenia, tj. włączenie nastawnika oporowego o rezystancji R„_f przy stałym napięciu U_rs wzbudzenia: całkowita rezystancja nastawnika

Rnf = k_RR_fp    (5.130)

przy czym: k_R — współczynnik wg rys. 5.98 zależny od stopnia nasycenia obwodu magnetycznego; Rj-_P—rezystancja uzwojenia wzbudzającego bocznikowego przy najwyższej temperaturze występującej podczas pracy ciągłej.

Zmniejszenie strumienia w silniku bocznikowym oraz bocznikowo-szeregowym osiąga się za pomocą nastawnika oporowego włączonego szeregowo z uzwojeniem wzbudzającym bocznikowym. Rezystancję nastawnika oblicza się ze wzoru (5.130).

Do nastawienia prędkości obrotowej silników oraz do nastawiania napięcia prądnic obcowzbudnych, bocznikowych oraz bocznikowo-szeregowych służą nastawniki typoszeregu APa (tabl. 5.67).

Zmniejszenie strumienia w silniku szeregowym osiąga się za pomocą nastawnika oporowego włączonego równolegle z uzwojeniem wzbudzającym szeregowym. Rezystancję nastawnika oblicza się ze wzoru

przy czym: k_R - wg rys. 5.98; R_fs — rezystancja uzwojenia wzbudzającego szeregowego w stanie nienagrzanym, czyli w najniższej temperaturze występującej podczas pracy silnika.

Rys. 5.98. Współczynnik k_R do obliczania rezystancji nastawnika oporowego w zależności od wymaganego zwiększenia prędkości obrotowej / — dla maszyny o liniowej charakterystyce magnesowania

S.5.6.4. Hamowanie silnika

Zjawisko hamowania elektrycznego urządzenia napędzanego za pomocą maszyny prądu stałego występuje przy jej pracy prądnicowej. Generowana wówczas energia elektryczna może być:

—    zwracana do sieci, tzw. hamowanie odzyskowe;

—    wytracana w zamkniętym obwodzie twornika po jego odłączeniu od sieci, tzw. hamowanie dynamiczne.

Ponadto hamowanie występuje na skutek nagłej zmiany zwrotu elektromagnetycznego momentu obrotowego — najczęściej przez zmianę zwrotu prądu w uzwojeniu fwornika, tzw. hamowanie przy przeciwwlączeniu.

Przy doborze sposobu hamowania należy uwzględnić wymagania podane w p. 5.2.4.6. Hamowanie prądnicowe odzyskowe stosuje się do silników obcowzbudnych lub obcowzbudno-szeregowych. Jeżeli urządzenie napędzane wywiera na maszynę prądu stałego aktywny moment obrotowy powodujący zwiększenie jej prędkości obrotowej ponad wartość n₀ występującą w stanie biegu jałowego, to pod w-plywem hamowania prądnicowego ustali się równowaga pracy np. w punkcie B charakterystyki przed-