2tom187

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE

—    stałą czasową zastępczą wzmacniacza T_m charakteryzującą przebieg przejściowy na wyjściu pod wpływem skokowego wymuszenia na wejściu;

—    dynamicznym współczynnikiem wzmocnienia lub dobrocią

d = ^~    (5.145)

-‘«l

Uzyskiwane wartości tych parametrów zależą m.in. od rodzaju wzmacniaczy (tabl. 5.72).

Największe zastosowanie znalazła amplidyna o kilku uzwojeniach sterujących (rys. 5.110). Wzmacniacze tego rodzaju były również produkowane w Polsce. Dane techniczne amplidyn podano w tabl. 5.73.

Wzmacniacze maszynowe zostały wyparte przez inne urządzenia zapewniające w układach regulacji większe wzmocnienie i mniejsze stałe czasowe, np. przez układy cyfrowe.

5.5.10. Typoszeregi maszyn prądu stałego

5.5.10.1. Oznaczenia typów

Oznaczenie typu maszyny prądu stałego zależy od jej przynależności do typoszeregu i od roku produkcji.

Symbol typu wg oznaczeń stosowanych do 1993 r. składa się z części literowej i cyfrowej, których znaczenie zależy od pozycji zajmowanej w symbolu:

Pozycja 1.

P — maszyna prądu stałego.

Pozy cj a 2.

Oznaczenie literowe dotyczące stopnia ochrony maszyny, takie jak w p. 5.2.4.8. Pozycja 3.

B — maszyna o wzbudzeniu bocznikowym;

M — maszyna o wzbudzeniu bocznikowo-szeregowym;

O — maszyna o wzbudzeniu obcym;

S — maszyna o wzbudzeniu szeregowym.

Pozycja 4.

B — maszyna do wbudowania;

D — silnik dźwignicowy do pracy przerywanej;

DC — silnik dźwignicowy cichobieżny;

K — maszyna kołnierzowa;

L — maszyna o wale poziomym na łapach i z tarczą kołnierzową;

M — maszyna obcowzbudna z dozwojeniem szeregowym;

V — maszyna o wale pionowym kołnierzowa.

Jeżeli w pozycji czwartej nie występuje w symbolu duża litera, to oznacza, że maszyna jest w wykonaniu podstawowym ustawiona na łapach.

Pozycja 5.

Oznaczenie małą literą b,c,d,... — wyróżnik kolejnej serii maszyn.

Pozycja 6.

Oznaczenia liczbowe określające wymiary gabarytowe maszyny.

pozycja 7.

Oznaczenie literowe określające długość rdzenia twornika maszyny; a, b, c — odpowiednio rdzeń: krótki, średni, długi.

Oznaczenie typu (skrócone) wg normy PN-92/E-06750, obowiąz.ującej od początku 1993 r., składa się z następujących symboli:

Pozycja 1.

A — prądnica; p — silnik.

Pozycja 2.

A — twornik bezżłobkowy z rdzeniem ferromagnetycznym; g — twornik bez rdzenia ferromagnetycznego; r — twornik konwencjonalny, jarzmo stojana jednolite;

S — twornik konwencjonalny, jarzmo stojana składane z wykrojów;

T — twornik tarczowy.

Pozycja 3.

Dotyczy rodzaju wzbudzenia:

A — bocznikowe z dozwojcniem szeregowym;

B — bocznikowe;

C — szeregowe z dozwojcniem bocznikowym;

D — obcowzbudne z dowzbudzeniem szeregowym;

G — szeregowe z dowzbudzeniem obcym;

H — bocznikowe z dowzbudzeniem obcym;

M — za pomocą magnesów trwałych;

S — szeregowe.

Pozy cj a 4.

Dotyczy cech dodatkowych:

B — maszyna bczszczotkowa;

F. — maszyna z uzwojeniem kompensacyjnym skupionym;

K — maszyna z uzwojeniem kompensacyjnym;

M — silnik momentowy;

N — maszyna bez uzwojenia kompensacyjnego z niepełną liczbą biegunów zwrotnych; O — maszyna bez uzwojenia kompensacyjnego i bez biegunów zwrotnych;

S — maszyna ze szczotkami, bez uzwojenia kompensacyjnego.

Pozycja 5.

Oznaczenie serii małą literą, np. f.

Pozycja 6.

Oznaczenie danych wymiarowych jak w silnikach indukcyjnych — p. 5.2.4.8 — pozycja 5. Pełne oznaczenie typu zawiera ponadto oznaczenia wymienione w p. 5.2.4.8. Maszyny prądu stałego produkowane wg dokumentacji licencyjnej mają oznaczenia typów stosowane u licencjodawcy, np. silniki do napędu posuwów obrabiarek (tabl. 5.69).

5.5.10.2. Struktura serii oraz typoszeregów

Uwagi podane w p. 5.2.4.8 dotyczą także maszyn prądu stałego. Jednak struktura typoszeregu tych maszyn nie jest tak przejrzysta jak typoszeregu silników indukcyjnych. Wynika to m.in. z możliwości swobodnego obierania prędkości obrotowej maszyny prądu stałego — w zasadzie niezależnie od jej liczby biegunów. We współczesnych seriach