2tom181

5. MASZYNY ELEKTRYCZNE 364

silnik należy odłączyć od sieci, gdyż zacznie wirować w kierunku przeciwnym. Za pomocą opornika o rezystancji R₀, można wpływać na stromość charakterystyki mechanicznej silnika podczas hamowania (rys. 5.101b).

Prąd przy hamowaniu przeciwwłączeniowym

I.

U + E T.R_a + R_o:

(5.136)

Moment obrotowy wyraża się zależnością (5.135).

5.5.Ó.5. Silniki prądu stałego specjalne

Silniki tarczowe o wirniku bezrdzeniowym wzbudzane za pomocą magnesów trwałych są stosowane w napędach zautomatyzowanych, w których wymagane są małe stałe czasowe przebiegów nieustalonych. Silniki charakteryzują się małym momentem bezwładności, małą indukcyjnością uzwojenia twornika, liniową zależnością momentu obrotowego od prądu twornika oraz liniową zależnością napięcia indukowanego od prędkości obrotowej. Ich podstawowe parametry podano w tabl. 5.68. Silniki te nadają się do sterowania impulsowego.

Tablica 5.68. Podstawowe parametry silników tarczowych typoszeregu PTT produkcji Warszawskich Zakładów Maszyn Elektrycznych WAMEL

Typ	Moc kW	Rodzaj pracy	Napię cie V	Prąd A	Prędkość obrotowa obr/min	Rezystancja twornika n	Indukcyj- ność twornika mii	Moment bezwład ności kgm^2	Masa kg
PTT-11	0,06	SI	15	6,7	3000	0,6	0,025	0.42-10-"	23
PTT-16	0,3	S2 30	50	7.5	3000	1.0	0.2	3,0 10 *	6,0
PTT-20	1,0	S2 30	80	14,0	3000	4,7	0,15	12,0-KT^4	13,0

Silniki do napędu posuwów obrabiarek sterowanych numerycznie (serwosilniki), wzbudzane za pomocą magnesów' trwałych, są wyposażone w prądnicę tachometryczną, przetwornik położenia kątowego (resolwer), a także w hamulec elektromagnetyczny. W tablicy 5.69 podano ich podstawowe parametry.

Silniki trakcyjne do trakcji bezszynowej służą do napędu mechanizmu jazdy:

—    wózków akumulatorowych towarowych (silniki typu PZSOa 24/85 o mocy 2 kW oraz PZSOb 24/85 o mocy 2,5 kW przy pracy S2 30, typu PBSOVb 14b o mocy 2 kW, typu LA3A o mocy 3 kW przy pracy S2 60);

—    wózków akumulatorowych osobowych „Me!ex” (silniki typu WGB-31 o mocy 1,5 kW przy pracy S2 30).

Silniki te mają uzwojenie wzbudzające szeregowe. Pełne dane znamionowe zawiera katalog SWW 1111-5,06 Maszyny prądu stałego. Dane silników już nie produkowanych są podane w katalogu 41-M Maszyny prądu stałego do trakcji elektrycznej.

Silniki trakcyjne do trakcji szynowej służą m.in. do napędu:

—    akumulatorowych lokomotyw kopalnianych dołowych;

—    sieciowych lokomotyw kopalnianych dołowych;

—    tramwajów;

—    jednostek elektrycznych trójwagonowych;

—    lokomotyw spalinowych z przekładnią elektryczną;

—    lokomotyw elektrycznych.

Tablica 5.69. Podstawowe dane znamionowe silników prądu stałego o magnesach trwałych do napędu posuwów obrabiarek sterowanych numerycznie, typu 5680 produkcji Warszawskich Zakładów Maszyn Elektrycznych WAMEL (wg licencji lirmy H.K. Porter Corporation Inc. USA)

Oznaczenie typu	Moment obrotowy przy zatrzymanym wirniku		Maksymalna prędkość obrotowa obr/min	Prąd twornika przy momencie obrotowym		Maksymalne	Masa
	znamio nowy N-m	maksy malny N-m		znamio nowym A	maksymal nym A	napięcie V	kg
DF-4 - - K-7707	7,4	62,0	1200	9	71	107	19
DF-4 — K.-7708	7,4	61,5	2000	13	100	127	19
DF-4 - K-7709	7,4	60,5	2500	16	125	125	19
DF-4 — K-7710	7,4	60,0	3000	22	166	111	19
PF-4 -K.-7711	14,0	120,0	1200	17	144	103	27
PF-4 - K-7712	14,0	119,0	2000	22	183	133	27
PF-4 — K-7713	14,0	119,0	2500	30	252	121	27
PF-4 — K.-7714	14,0	119,0	3000	40	336	109	27
ZF-4 - K.-7715	20,7	187,0	1200	26	224	103	38
ZF-4 K-7716	20,7	187,0	2000	33	288	134	38
ZF-4 — K.-7717	17,8	187,0	2500	40	403	119	38
ZF-4 — K-7718	16,0	190,0	3000	43	504	116	38
ZNF-4 K-7719	27,5	267,0	1200	30	288	114	48
ZNF-4 — K-7720	23,5	260,0	2000	38	403	132	48
ZNF-4 — K-772!	21,0	260,0	2500	43	504	133	48
ZNF-4 K-7722	16,0	255,0	3000	44	670	118	48

Dane znamionowe zawierają katalogi wydawane przez producentów silników, tj. Zakłady Wytwórcze Maszyn Elektrycznych i Transformatorów EMIT w Żychlinie oraz Dolnośląskie Zakłady Wytwórcze Maszyn Elektrycznych DOLMEL — obecnie DOL-MEL DRIVE we Wrocławiu. Dane silników trakcyjnych są również podane w katalogu 41-M Maszyny trakcyjne prądu stałego.

Przemysł maszyn elektrycznych produkuje także inne rodzaje silników prądu stałego, jak np. silniki do napędu urządzeń pomocniczych w trakcji, silniki specjalne do napędu głównego i pomocniczego maszyn papierniczych, silniki specjalne do napędów urządzeń okrętowych, silniki do napędu maszyn wyciągowych dla górnictwa, silniki dla potrzeb motoryzacji, np. do rozruchu silników spalinowych.

5.5.7. Specjalne warunki pracy silników 5.5.7.I. Wpływ odchyłek napięcia od wartości znamionowej

Pod wpływem nagłej zmiany napięcia o wartość AU na zaciskach silnika obcowzbudnego lub bocznikowego nastąpi chwilowa zmiana prądu twornika o AI_a wyrażona wzorem

A/„* -

A U

(5.137)

Silnik szeregowy jest mniej wrażliwy na nagłe zmiany napięcia; prąd twornika zmieni się bowiem o