Kwiaty czerwone, różowe lub purpurowe; grzbieciste
Orchidaceae
Dactylorhiza majalis (Rchb.) Hunt. et Summ. [Orchis latifolia aut., 0. majalis Rchb.)
# V-VI l 15-60 cm
Li. szerokolancetowate, dt. 5-10 cm, w połowie długości najszersze, najczęściej nakrapiane; gęsty kwiatostan; przys. zielona do czerwonej, dłuższa od kwiatów; kwiaty czerwone z ciemnymi plamkami; 2 zewnętrzne pt. odstające; warżka 3-tatkowa, ze zwisającymi latkami bocznymi. Chroniona!
A Podmokle łąki, rowy, trzęsawiska; rozptoszona. Głównie Europa Środkowa, na północ do ptd. Skandynawii, na południe do płn. Włoch i ptn. Hiszpanii; dość częsta na obszarze całej Polski. St. zagr. 3!
Dactylorhiza incarnata (L.) Soó (Orchis i. L.)
# V-VI l 20-60 cm
tod. pusta, posiadająca od 3 do 6 liści; li. żółtozielone, sztywne, wzniesione, najszersze na dole, na końcach kapturkowate; przys. zielonkawa, mocna; kwiaty czerwone, rzadziej żółtawe; warżka niepodzielona albo lekko 3-częściowa; ostroga stożkowata, krótsza od zalążni. Chroniona! A Bagniste łąki, trzęsawiska; rozproszona. Głównie ptn. i środkowa Europa; w Polsce dość częsta na niżu i w niższych partiach gór. St. zaar. 2!
Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó
# VI-VII £ 20-70 cm
Dolne li. eliptyczne do odwrotnie jajowatych, tępo zakończone, najczęściej z poprzecznie rozłożonymi plamkami; kwiaty w gęstych, stożkowatych, potem walcowatych kłosach, bladoliliowe lub białawe; pl. boczne odstające; warżka głęboko 3-dzielna, środkowa latka zaostrzona, trochę dłuższa od bocznych; ostroga stożkowata, mniej więcej takiej długości jak zalążnia. Chroniona! A Rzadkie lasy, trzęsawiska, wrzosowiska; rozproszona do rzadkiej. Europa.
Kukułka plamista D. maculata (L.) Soó jest rośliną bardzo podobną do poprzedniej, ale li. ma lancetowate do równowąskich, zaostrzone, z okrągłymi plamami; warżka płytko 3-latkowa, jej środkowa tatka mniejsza i krótsza; lasy, wrzosowiska; rzadka; w Polsce na niżu, w górach po regiel dolny.
Orchis mascula L.
ę V- VI l 15-50 cm
Li. lancetowate, dolne z odstającą blaszką; górne obejmujące łodygę; kwiatostan wąski, cylindryczny, dl. 5-15 cm, najczęściej z luźno osadzonymi kwiatami; przys. skórzasta,
1-nerwowa, przechodząca w fiolet; kwiaty purpurowe; pl. lancetowate, spiczaste,
2 boczne odstające; warżka głęboko 3-latkowa, łatki ząbkowane, z ciemnymi plamami, odstające boczne; ostroga maczugowata, mniej więcej takiej długości jak zalążnia, najczęściej skierowana do góry. Chroniona! A Łąki, zarośla, brzegi lasów; rozproszona. Europa; w Polsce na niżu i w niższych położeniach górskich.
Orchis pa lustr is Jacq.
# V-VI 'l 30-40 cm
Li. równolancetowate, rowkowane, do 1 cm szer., nienakrapiane, dl. 5-10 cm; przys. skórzasta, 3-5 nerwowa, kwiaty luźno osadzone, ciemnoczerwone, pl. boczne odstające; warżka 3-latkowa. Chroniona!
Ą Trzęsawiska, bagniste łąki; rzadka. Europa Środkowa i Południowa. St. zaar. 2!