332

W zależności od rodzaju źródła ciepła stosowanego przy lutowaniu rozróżnia się:

-    lutowanie lutownicą,

-    lutowanie gazowe (przy użyciu palników gazowych),

-    lutowanie piecowe (w atmosferach odtleniających, obojętnych, w próżni lub z użyciem topników),

-    lutowanie kąpielowe (w kąpielach solnych, topnikowych lub roztopionych lutach),

-    lutowanie oporowe,

-    lutowanie łukowe,

-    lutowanie indukcyjne,

-    lutospawanie.

Ta ostatnia metoda łączenia metali (przede wszystkim żeliwa) jest procesem pośrednim między lutowaniem twardym a spawaniem, gdyż połączenie uzyskuje się wyłącznie przez stopienie lutu bez nadtapiania łączonych części, natomiast technika procesu oraz sposób przygotowania krawędzi są analogiczne jak przy spawaniu. Źródłem ciepła w tym przypadku zasadniczo jest palnik acetylenowo-tlenowy.

12.2. Fizyczne podstawy lutowania

Trwałość lutowanego połączenia w dużym stopniu zależy od przylegania lutu do łączonych powierzchni, co z kolei jest uzależnione od(zdolności zwilżania, tj. zdolności pokrywania powierzchni lutowanych części cienką równomierną i nieprzerwaną powłoką lutu. Warunkiem zwilżania jest, by siły przyciągania między cząsteczkami ciekłego lutu, a cząsteczkami lutowanych metali (zwanych siłami adhezji) były większe od sił spójności pomiędzy cząsteczkami ciekłego lutu (zwanych siłami kohezji). Rozpatrując układ napięć powierzchniowych dla kropli cieczy stykającej się z powierzchnią (rys. l 2.1), można zapisać

gdzie:

y_s - energia powierzchniowa ciała stałego (równa liczbowo napięciu powierzchniowemu).

7sl ^- energia swobodna powierzchni na granicy faz stałej i ciekłej, y_LV - energia swobodna powierzchni cieczy w równowadze z jej parą 0 - kąt zetknięcia powierzchni cieczy z powierzchnią ciała stałego (zwany kątem zwilżania).