8.2. ŹRÓDŁA, UKŁADY WZBUDZENIA I UKŁADY DO REGULACJI PARAMETRÓW GENERATORA
typu WX o mocy 90 MVA/15 kV/?j„ = 98,55% (turbina parowa). Stwierdza się również, że bezpośrednie chłodzenie wodorem uzwojeń wirnika i wodą uzwojeń stojana umożliwia budowę turbogeneratorów nawet do mocy 2500 MVA.
Opracowana przez firmę ABB konstrukcja generatora [8.6] o napięciu uzwojeń stojana w zakresie 30 ^ 150 kV, pod nazwą POWERFORMER, tzw. transgenerator (łączy w sobie działanie generatora i transformatora), w którym jako uzwojenie stojana wykorzystano wysokonapięciowe kable, może stanowić przełom w budowie generatorów.
Na rysunku 8.13 przedstawiono schemat układu wzbudzenia i regulacji napięcia generatora synchronicznego.
Rys. 8.13. Schemat układu wzbudzenia i regulacji napięcia generatora synchronicznego G - generator; P„ - przekładnik napięciowy; Pp - przekładnik prądowy; P, - prostownik sterowany lub wzmacniacz magnetyczny; R„ - regulator napięcia; SP - układ szczotki--pierścienie ślizgowe; Uk - układ kompensacji prądowej (dodatnie sprzężenie zwrotne od prądu obciążenia); UO - układ odwzbudzania generatora; W - źródło wzbudzenia;
Us, s, sz - sygnały sterujące
Układ wzbudzenia maszyny synchronicznej tworzy: źródło energii wzbudzenia, urządzenie umożliwiające dokonywanie zmian prądu wzbudzenia oraz urządzenie odwzbudzania generatora. Regulacja prądu wzbudzenia generatora odbywa się poprzez zmianę napięcia steruj ącego na wej ściu źródła mocy wzbudzenia W lub poprzez bezpośrednie oddziaływanie w torze połączeń: źródło wzbudzenia -uzwojenie generatora. W pierwszym przypadku są to najczęściej sygnały ciągłe Us, a w drugim binarne s (np. impulsy zapłonu tyrystorów) lub ciągłe (np. prąd magne-
343