356 2

8. TURBOGENERATORY I UKŁADY ELEKTRYCZNE W ELEKTROWNIACH PAROWYCH

przesyłowych, łączących elektrownię z systemem elektroenergetycznym i w zależności od mocy bloku i napięcia generatora jest o 5 -r-15% wyższa od napięcia znamionowego rozdzielnicy - wartości niższe dla wyższych napięć z uwagi na dopuszczalne maksymalne napięcie dla izolacji sieci 245 i 420 kV. Zaleca się następujące poziomy napięć transformatorów blokowych: dla bloków o mocy 125 MW - 110 kV i 220 kV, 200 MW - 220 kV i 400 kV, 360 MW - 220 kV i 400 kV, dla 500 MW i więcej - 400 kV.

Transformator blokowy o napięciu zwarcia U_Zt (%) stanowi dla układu elektrycznego impedancję, którą w przybliżeniu można traktować jako reaktancję

(8.11)

Uzt Un 100S_to

Zwiększenie reaktancji transformatora X_T powoduje:

-    zmniejszenie prądu zwarciowego, wzór (8.7);

-    zwiększenie zmian napięcia na szynach rozdzielnicy głównej przy zmianach obciążenia;

-    zmniejszenie mocy granicznej stabilnej współpracy generatora z systemem (X, sumuje się z reaktancją X_d we wzorze (8.4)).

Wartość reaktancj i X_T zależy przede wszystkim od strumieni rozproszenia w transformatorze. Zatem transformator o większym napięciu zwarcia ma: większe wymiary, większe zużycie materiałów czynnych, większy pobór mocy biernej (magnesującej); przeto konstrukcyjnie i eksploatacyjnie jest droższy.

Transformatory blokowe są dwu- i trójuzwojeniowe. W Polsce te ostatnie są rzadko stosowane - przede wszystkim w blokach o mniejszych mocach, jako sprzęgające rozdzielnice o dwóch napięciach (rys. 8.21 d). W zakresach mocy do 600 -h 800 MVA transformatory blokowe są budowane jako trójfazowe. Dla mocy wyższych wymiary transformatorów przekraczają gabaryty transportowe i muszą być stosowane trzy jednostki jednofazowe (w osobnych kadziach) skojarzone w układ trójfazowy. Ewentualnie dla mocy bloku 1000 MW i większych mogą być stosowane połączenia równoległe dwóch transformatorów (układy połówkowe).

Stosowany zakres regulacji napięcia generatorów 5h-7% nie wystarcza do wyrównania zmian napięcia na szynach rozdzielnic głównych i transformatory blokowe są wyposażone w regulację napięcia poprzez zmianę przekładni (za pomocą zaczepów uzwojeń górnych). Rozróżnia się regulację napięcia w stanie bez-napięciowym oraz regulację pod obciążeniem. Jeżeli transformator jest z regulacją pod obciążeniem, to na schematach jego symbol jest przekreślony strzałką (patrz rys. 8.21, 8.22). Z powodu trudności konstrukcyjnych i eksploatacyjnych dla krajowych bloków o mocy 200 MW i większej nie stosuje się w transformatorach blokowych regulacji napięcia, poza tym przy napięciach 400 kV zakres regulacji napięcia wzbudzeniem generatora jest wystarczający.

Urządzenia potrzeb własnych są napędzane silnikami indukcyjnymi zwartymi, które są wrażliwe na zmianę napięcia zasilającego. Dlatego transformatory

356