370 4

to POi-IMFRV

do formowania. Nagrzanie polimerów do temperatur wyz._4/>ch cieczami łatwymi do formo,_ub gradację, ok 1.5 /; powoduje    .morfie,ne w polimerach krysuj,,

Polmuro ^i,m;^,rf^ "_r._(nrł. , _f/Jlsu /nąjdować *« w n«tępuj«cych _Miin. mog, w '•*^k'"⁰‘^ '_m^PTpko_Vfę/y«<y"> (MChowenie podobne J„ ^

medianie,nych BtJW £    _nc Jo gumv). lepkopłynnym

wywkodasiyeaiym    _f krysialicnej na zalc/nośi modułu You„„

Wpływ ulamkaobjeio^ ia/y ^    , wynika. ,e p.Jnncry _A ' '

.cn.per.iury ^/ed^mo • »|    topnienia. Wzros. ge«.Xe, w,,,/.

^{,aki wp,yw}-^{juk w}”°^s‘^{i,ofei fa7y}

(rys. 10.15).

Temperaturo

RVS. 10.16. Zależno# modułu Younga elastomeru od temperatury W przypadku elastomer ., występuje szeroki zakres temperatur o zachowaniu typowym dla gumy

Oazy moduł E spowodowany w>qzantam: kowalencyjnymi

y moduł E spowodowany wazoruorra ‘/on der Woolso Odkształcenie

RYS. 10.17 Krzywa naprężenie odkształcenie elastomeru Początkowo niewielki przyrost naprę/cń pod wpływem odkształcenia odpowiada rozwijaniu się cząsteczek. Poprzedzający zniszczenie duży przyrost naprę/cń powstaje na skutek napinania wiązań kowalencyjnych

Elastomery są pohmerami _{0 tcmpcr}atur/c T, wyraźnie nittwj od temperatury otoczenia (ry_s. i₀ ,_{6) pr/y c/ym} ,_{ch pamię}ć kształtu zapewniają celowo ^otfcone wiązania poprzeczne, a nic /apętlcnia. Liczba wiązań poprzecznych jest „iala około jedno wią/^_{nic pntypada na} każdych kilka setek merów w cząsteczce, pbecnośó wiązań poprzecznych powoduje. że powyżej temperatury T, polimery są fjt&ywiście gum.j zdolną do sprężystego odkształcania się przy wydłużeniach rtf/.ekrttO/^jy^ch 300%. Elastomery ochłodzone poniżej temperatury T_x stają się _fVNaide i kruche- Na przykład w przypadku polńzoprcnu temperatura otoczenia *vnosi MT,.

W zakresie sprężystym odkształcenie metali jest nieduże, i jest wprost _n)p„rcjonalnc do przyłożonego naprężenia. Elastomery zachowują stę odmiennie mcude; ich odkształcenia sprężyste są bardzo duż,e. a nachylenie krzywej '"prężcnie-odksziałccme rośnie wraz z odkształceniem (rys. 10.17).

10.8. Własności polimerów

.. _ry termoplastyczne o amorficznej strukturze, w przypadku gdy temperatura zoczenia jest wyższa od temperatury zeszklenia, charakteryzują się małą wy-^małością mechaniczną i dużą ciągliwością. Ich sztywność i kruchość rośnie znac/me w miarę obniżania temperatury poniżej T_g. Wytrzymałość polimerów termoplastycznych rośnie wraz ze wzrostem stopnia polimeryzacji oraz ułamka . jojci fazy krystalicznej. Na wytrzymałość i sztywność polimerów termoplastycznych wpływa kształt cząsteczek monomerów, z których są zbudowane łańcuchy polimeru. Ze wzrostem asymetrii cząsteczek sztywność i wytrzymałość mechaniczna zwiększają się na skutek zwiększania się sił wiązań między łańcuchami i utrudnienia ich rozplątywania się pod wpływem naprężeń. Sztywność łańcuchów, a dzięki temu wytrzymałość polimerów rośnie zwykle wtedy, gdy w szkielecie łańcucha prócz atomów C znajdują się inne atomy lub grupy atomów. Polimery termoutwardzalne ze względu na usicciowanie przestrzenne mają dużą wytrzymałość, twardość i sztywność. natomiast ich ciągliwość i odporność na pękanie jest mała. Własności mechaniczne polimerów termoutwardzalnych rosną ze wzrostem stopnia usieciowa-nia. natomiast własności plastyczne ulegają pogorszeniu.

Podstawowe własności polimerów są zestawione w tabl. 10.4. Własności poszczególnych stopów metali są określone z dość dużą dokładnością. Na przykład dwa kawałki stali ferrytycznej odpornej na korozję, X6Crl7, z dwóch hut nie różnią się zbyt dużo własnościami. W przypadku polimerów sytuacja jest inna. Ten sam typ polimeru wykonany przez dwóch producentów może bardzo różnić się własnościami. Przyczyny takiej sytuacji są następujące:

l) niewielkie zmiany parametrów procesu polimeryzacji mają duży wpływ na stopień polimeryzacji cząsteczek, gęstość rozgałęzień i ich wielkość oraz ułamek objętości fazy krystalicznej;

371