44

Ryc. 12.4 Dziurawiec zwyczajny zawiera kwercetynę działającą przeciwzapalnie. Używano go do przyspieszenia gojenia ran

Herbaty: czarna, biała, oolong

Wszystkie prawdziwe herbaty pochodzą od Camellia sinensis. Czarna herbata jest najbardziej sfermentowana, a biała najmniej. Biała herbata jest bardziej skuteczna niż zielona w hamowaniu dysplazji.

Czarna herbata zawiera jedną szóstą katechin w porównaniu z zieloną herbatą, ale więcej innych flawono-idów, takich jak kwercetyna. Czarna herbata powstrzymuje uszkodzenie skóry pod wpływem promieni słonecznych, karcynogenezę i zapalenie. Odkryto, że doustne spożywanie herbaty czarnej i oolong, tak jak zielonej, hamuje reakcje nadwrażliwości typu I i IV W jednym z klinicznych badań herbata oolong poprawiła stan skóry w przebiegu atopowego zapalenia skóry wciągu miesiąca (tab. 12.2, 12.5).

✓

Drzewo herbaciane

Olejku z Melaleuca alternifolia używano w społeczeństwie amerykańskim w leczeniu różnych schorzeń skóry i błon śluzowych oraz w zapobieganiu tym schorzeniom. Olej z drzewa herbacianego [tea tree oil - TTO) składa się główmie z terpenów', takich jak terpinen, główny czynnik uczulający. TTO nie ma działania antyoksydacyjnego.

W wielu badaniach klinicznych z podwójnie ślepą próbą wskazywano, że TTO skutecznie leczy trądzik i grzybicę paznokci. Jego działanie przeciw drobnoustrojom obejmuje bakterie Gram-dodatnie i Gram--ujemne, wirusy herpes simplex, Candida albicans i Tri-chophyton dermatophyles. Porównując 100% TTO i 1% roztw'ór klotrymazolu w leczeniu grzybicy paznokcia przez 6 miesięcy, wykazano współczynnik wyleczenia wynoszący 18% przy stosowaniu TTO i 11% przy sto-tak szybko jak 5% nadtlenek benzoilu, ale po 3 miesiącach leczenia trądziku oba środki zapewniają znaczne zmniejszenie zmian. Podrażnienia skóry przez TTO zdarzają się znacznie rzadziej. Alkohole terpenowe zmniejszają reakcje nadwrażliwości typu I. TTO nie jest skuteczny w leczeniu atopowego zapalenia skóry, grzybicy stóp i przewlekłej niewydolności żylnej.

TTO jest cytotoksyczny dla komórek nabłonka i fi-broblastów; w związku z tym nie powinien być używany do leczenia oparzeń. Uszkodzony przez światło TTO jest silnym czynnikiem uczulającym, powodującym zalecenie ostrożnego stosowania tych produktów na skórze wystawionej na działanie promieni słonecznych (tab. 12.4, 12.5)

Winorośl właściwa

Ekstrakt z pestek winorośli właściwej (Vitis vinijera) zawiera głównie polifenol: flawonoidy, taniny i stylbe-ny, takie jak resweratrol. Procyjanidy są najbardziej licznymi i najsilniej działającymi antyoksydantami. Należą do nich proantocyjanidyny, leukocyjanidy i skondensowane taniny. Dimery i oligomery katechiny, epi-katechiny i ich estry z kwasem galusowym są znane jako oligomeryczne proantocyjanidyny (oligomeric pro-anthocyanidins - OPC), stanowiące 65% polifenoli winorośli. OPC składa się głównie z 2-4 jednostek katechiny lub epikatechiny z niewielką liczba (5-7) jednostek oligomerów'. Te ogromne oligomery przeważają w piknogenolu, określanym obecnie jako ekstrakt sosny nadmorskiej {Pinus maritima). Pierwotnie „pikno-genol” był terminem określającym procyjanidy pochodzenia roślinnego. Kwasy owocowo i kwasy fenyloakry-lowe są składnikami winogron, ale nie piknogenolu, zawierającego kw'asy fenolowo i fragmenty glikozylu, nieobecne w' winogronach.

OPC są substancjami o silnym działaniu antyoksy-dacyjnym, przeciwzapalnym, przeciwhistaminowym i przeciw'karcynogennym. Również poprawiają w'zrok, wprost włosów, gojenie ran i chronią przed promieniowaniem ultrafioletowym. OPC stabilizują także elasty-nę, kolagen i substancje podstawne. Pestki winogron mają działanie antyoksydacyjne silniejsze niż działanie witamin C i E. Ich ekstrakt naprawia skórę uszkodzoną przez światło, zmniejsza obrzęk pooperacyjny, jest stosowany w leczeniu żylaków' i niewydolności żylnej. W medycynie Indian nasionom winogron przypisywano skuteczne leczenie świerzbu, zapalenia skóry, rze-żączki i żylaków' odbytu.

Rumianek

Rumianek lekarski (Matricaria recutita) ma działanie przeciw'alergiczne, przeciwdrobnoustrojow^re przeciw' paciorkowcom i drożdżakom, przeciwzapalne, antyok-