512 513 2

tylko dwie pary tchawek. Kądziołki (6) na tyle odwłoka. Większość buduje sieci łowne.

Karakut trzynastokropki — Lactrodectes tredemcimguttatuś zamieszkuje południową Afrykę, zachodnią Azję i Grecję. Niebezpieczny dla człowieka.

Krzyżak ogrodowy — Araneus diadematus występuje pospolicie w Europie. Ma charakterystyczny rysunek w przedniej grzbietowej części odwłoka. W Polsce postacie dojrzałe występują z końcem lata i jesienią. Jaja zimują w kokonach. Wylęg w maju. Budują misterne sieci łowne z niciami sygnalizacyjnymi. Samica dorasta do 25, samiec do 11 mm.

Pająk domowy — Tegenaria domestica, do 9 mm długi, występuje synant-ropijnie na całym świecie, w mieszkaniach, piwnicach.

Tarantula apulijska (poginik upulijski) — Hogna (Lycosa) tarentula, do 3 cm długa, w dzień przebywa w ziemi w głębokich korytarzach. Występuje w południowej Europie. Wbrew przesądom, jej jad nie jest niebezpieczny dla człowieka.

Skakun szybki — Salticus scenicus nie buduje sieci, zdobycz chwyta w biegu.

Topik wodny — Argyronecta aąuatica żyje stale w wodzie. Występuje w środkowej Europie i środkowej Azji. Samica mniejsza od samca (wyjątek wśród pająków), do 7,5 mm długa. Samiec dorasta do 15 mm. Topiki są gęsto owłosione, co pozwala im na utrzymywanie pod wodą pęcherza powietrza na odwłoku. Budują pod wodą dzwony nurkowe, linkowe, lęgowe, zimowiskowe, z gęstej pajęczyny, albo wykorzystują zagłębienia pod kamieniami wyłożone pajęczyną, które napełniają powietrzem przynoszonym na odwłoku. Łażą po roślinach i pływają. Polują na owady wodne.

Rząd: kapturce — Ricinulei

Kapturce żyją w wilgotnych strefach tropikalnych obu Ameryk i w Afryce, w ściółce leśnej i w szczelinach skał. Ok. 33 gatunki.

Cechą charakterystyczną jest występowanie z przodu głowotułowia dużej ruchomej płytki (ryc. 195A), zakrywającej na kształt kaptura otwór gębowy oraz chelicery. Chelicery dwuczłonowe, wykształcone w szczypce. Pedipalpy krótkie i również zakończone małymi szczypcami. Odnóża łokomocyjne długie. U samców człony końcowe trzeciej pary odnóży lokomocyjnych wykształcone są w narządy kopulacyjne. Odwłok szerszy od tułowia, o zarysie owalnym, zbudowany z 10, częściowo zrośniętych ze sobą segmentów. Koniec odwłoka wykształcony w krótką rurkę, z otworem odbytowym na końcu.

Oskórek gruby, z rzeźbą. Oczu brak. Narządami oddechowymi jest para tchawek sitowych; ich stigmy występują na głowotułowiu. Serce krótkie, z parą ostiów, układ naczyń silnie zredukowany. Gruczoły biodrowe i cewki Malpig-hiego. Odżywianie drobnymi bezkręgowcami.

Z jaj wylęgają się larwy mające tylko trzy pary odnóży lokomocyjnych.

Cryptosiemma westermanni występuje w południowej Ameryce i południowej Afryce.

Rząd: zaleszczotki — Pseudoscorpionida

Występują głównie w strefach subtropikalnych i tropikalnych, niektóre gatunki kosmopolityczne. Prowadzą ukryty tryb życia. Przebywają w ściółce leśnej, w glebie, pod korą drzew, pod kamieniami, w mchu, pomiędzy glonami w strefach odpływu mórz, a także w domach i bibliotekach (w starych książkach). Ok. 2000 gatunków.

Formy drobne, 1-8 mm długie. Wyglądem przypominają skorpiony (ryc. 195B, fot. 15A), ponieważ mają podobnie wykształcone nogogłaszczki. ale nie mają zaodwłoka. Głowotułów mają jednolity. U części gatunków na głowotułowiu występują oczka, w liczbie 1-2 par, reszta jest ślepa. Chelicery są dwuczłonowe, zakończone szczypcami o złożonej budowie. Na ruchomym członie szczypiec uchodzi gruczoł przędny (u większości dojrzałych samców uwsteczniony, u samic służy do budowania gniazd, w których zamieszkują po wydaleniu jaj), a oba człony ruchomy i nieruchomy mają grzebieniaste struktury, osadzone na ich brzegach, służące do oczyszczania otworu gębowego. Ponadto człony pokryte są długimi włoskami oskórkowymi. Pedipałpy są wykształcone podobnie jak u skorpionów, są największymi odnóżami, a na ich końcach znajdują się ujścia gruczołów jadowych. Nogi kroczne zakończone są podwójnymi pazurkami i przylgami. Odwłok jest szerszy od tułowia i jest na nim szeroko osadzony (ryc. 195B). Jest wyraźnie segmentowany, zbudowany z 12 segmentów. Ostatni segment jest szczątkowy, tworzy drobną płytkę otaczającą otwór odbytowy.

Brzuszna część układu nerwowego jest silnie skoncentrowana. Układ krwionośny szczątkowy, składa się z serca i tętnicy. Zaleszczotki oddychają dwoma parami tchawek, które otwierają się stigmami na 3 i 4 segmencie