520

UACNHIYCTNC MAT*R«ACÓW

fródlcm strat energii podczas magnesowania . rownagnc^.w^

prądu elektrycznego uytw.i

netyczne zmieniające swa ^u' ■ ■-------------

•>**    „.„gnc.y./nego. Zmn«,.«me Mn,, cnc_I(!ll

elektrycznego nw «    _{t mo/|},_{wc pr}/c/ awsowamc mrucr,_ału

i»ru elektrvcxncgw ..........-.....' " -    '    .....^^,,c*zpn

opera cktfcnywncgo oSrodka j«i mo/l.we pr/c/ *«*man,c m_Mci,

•    _______.... l    cu^% / nrnkii h nlitcL .

materiałów sy elektryczne ;

, _IIM|_tiiuik    ^r"''■ i"’¹⁰ nVag.

«#o wy»*»«ąW    , _c,„cm Wnn..« <ych m„lc,_r ,_t

_{tAh m0/}na prawic ----------------Mr_4ty

oV, w ten ***** mo* I _w|mwym, , dla,eg,' i»k>c macri_atv nukrpskopowy"¹ P ¹¹ _{ce mjc<Uy innyml} na rd/cn.c .ra„_sl,

4 .losowane w elek    _{oai;h Slraly} «powodow»nc pr/o, p_M,_K

matych i    ' _{w ur7},d/cn,»:h , dlatego » ur,₄d,cn,.,,h

iczc&oto* *****!* *    ,_c,_v stosować matenały ceramiczne cha rak

jMŚd pra^{Ju M} “^u*

ku ełekoycwW składającego s.ę / cienkich płytek maictu^ iv postaci kompo/.y* •    ..._........_M,n...i .    ... * —

wzrostem oporu ciektryez pr/c/ w zrost oporu elekir magnetycznego u postaci

----' ^:—i-trtP,

«•< ki V *Vo..    ----*-

w postaci kompozytu, składającego się z cienkich płytek mai_c d i izolator*. Warstwy jedna na drugą nakłada się az do _U/vA,^Ułu

------- .iVA..,:_ń;- „..„.i....... ’    ' ' . .

«..nrtvczn«o i awior*.    i'--.........V ⁷

^ _|cn sposób mo/na prawie całkowicie wyeliminować

ten sposób mo/na prawic całkowicie wyeliminować _MrjM‘^ł

_:    mi U<imu/vmi t    InLio ...    •

powodowane warstwowe są

matorów przy wirowe rosną 7.

w których czc$i

(erytuj** *W ^{du/vm oporcn}’ ^dcklr>^c/nym

15.8 2. Materiały magnetyczne miękkie

Sąjczęiciej stosowanymi materiałami magnetycznymi miękkimi są:

1.    Stopy Fe-Si. stosowane przy niskich częstotliwościach i dużych nu

2.    Stopy Fc-Ni. przeznaczone na wysokiej klasy urządzenia o małci

np. transformatory głośnikowe    ^1<K>

3.    Ferryty, stosowane przy wysokich (megacykłowych) częstościach W stanie czystym, żelazo, nikiel i kobalt, ze względu na dobre pr/cu,,

iwo prądu elektrycznego i względnie dużą pętlę histcrczy odzwierciedlającą ' straty energii, nie są zwykle wykorzystywane w zastosowaniach elektroteJhu, nych. Pierw iastki re me są jednak mocnymi magnesami trwałymi. Znacznie i własności magnetyczne można uzyskać, jeżeli do tych pierwiastków doj ^P pierwiastków stopowych i stopy podda obróbce cieplnej.    ^v

Stopy Zelazo-krzem (elektrotechniczne blachy magnetyczne) Dud uc kr/etnu do czystego żelaza poprawia własności magnetyczne materiału edw zwiększa opór elektryczny, a więc zmniejsza straty spowodowane prądami wirów _v. mi oraz. obniża straty związane z hi sterczą. Ze wzrostem zawartości krzemu mulcie jednak wartość indukcji nasycenia oraz. współczynnik przewodzenia ciepła Sta! zawierająca 4.5% Si ma ok. sześć razy większą rezystywność niż stal bezkrzemowa Stopy Fc-Si są stosowane zwykle do zawartości 4.5% Si. gdyż rosnące ze wzrostem zawartości Si w stopie trudności technologiczne wytwarzania ograniczają stosowanie

stopów o większej zawartości krzemu.

Elektrotechniczne blachy magnetyczne dzieli się na transformatorowe (zorientowane) i prądmeowe (niezorientowane). Blachy niezorientowane (o własnościach izotropowych) stosuje się w silnikach i generatorach. Na silniki małej moc\

520

o<J 0.5 dc* 2% ^s’* ^nałom'^as' ^na duże silniki i generatory Kim hy    txl 2.5 do 3.5% S«. Blach oncntowanych używa się

sumuje <»c ^b'^a . .^wicroja^¹- ~ mc ^b*‘^,Ł '■ . i«n*f‘^,rn'ⁿ*^oł®

Równio na rd**^nlf ‘kierujących 3-4.5% St wykorzystuje się anizotropię wlasno-W    _d|o _u,.ysWania maicnalu o korzystnych własnościach magnetycz

ni i magnoiyc^/n^_|c „pilonym składzie chemicznym poddaje się walcowaniu oraz „yeh Stop °^._{clu u/}y«;kania blachy o bardzo dużym ziarnic i mocnej teksturze *yzarzaniu^    _w poszczególnych ziarnach równoległym do kierunku wal-

' ^k,C,U" l aka tekstura jest pożądana z. lego względu, że stop ten magnesuje się * Mwicj w kierunku <100>. wobec tego wymagane jest małe natężenie pola ^nłU ‘„cycmego dla uzyskania namagnesowania nasycenia (rys 15 141 i mała jest ° - la li sicrezy. W stopach Fe-Si uzyskuje się zwykle teksturę Gossa charak-*** /ujiKA stC tym. że kierunek <U>0> jest równoległy do kierunku walcowania. ^IC,'łas/c/yzna {011} jest równoległa do płaszczyzny walcowania ° ** Stopvielazo-nikiel. Najczęściej są stosowane stopy zaw terające ok. 45% Ni ora/ stopy zawierające ok. 79% Ni. Zaletą stopu zawierającego 79% Ni jest to. że iego współczynnik magnctosirykcji jest bliski zeru. Niektóre stopy Fc-Ni ze względu nu dużą pr/enikalność magnetyczną są stosowane jako materiały magnetycznie miękkie między innymi na głowice magazynujące lub odczytujące informacje na

dy sku komputera.

Materiały ceramiczne. Najbardziej znanymi tlenkami magnetycznymi są związki chemiczne zawierające żelazo. Wyróżnia się trzy grupy związków,

a mianowicie:

U ferryty o strukturze spinelu i ogólnym wzorze MFc₂0₄. gdzie M jest dowolnym dwu wartościowym metalem przejściowym.

2)    granaty o ogólnym wzorze Y₃Fe₅0|₂; czasami część Fe może być zastąpiona przez Al lub Cr. a Y przez l.a lub Pr.

3)    magnctoplumbity o ogólnym wzorze MO 6Fc₂O_s; najczęściej M Ba* *. Sr²⁺ lub Pb^{2 +} .

Rozważane będą jedynie ferryty o strukturze spinelu. Jeżeli w takim tcrrycic M = Fe² *. to jest nim magnetyt, który był najwcześniej znanym materiałem magnetycznym Komórka elementarna ferrytów o strukturze spinelu składa się z utworzonych przez jony tlenu 0^:' ośmiu komórek elementarnych regularnych ściennie centrowanych. Na każdą komórkę elementarną ferrytów przypada wobec tego 32 jony tlenu oraz 32 luki oktacdrycznc i 64 luki tetraedryczne tna komórkę elementarną RSC przypadają 4 atomy. 4 luki oktaedryczne i 8 luk tctraedrycznychj. Jony metalu zajmują miejsca w lukach między jonami tlenu. W terrytach na .'2 jony tlenu przypada 24 jony metali, w tym 8 jonów dwuwartościowych t 16 jonów trójwartościowych, z których 16 zajmuje luki oktaedryczne. a 8 luki tctracdryc/.ne. Struktura krystaliczna ferrytów jest taka sama jak spineli o strukturze odwróconej. W normalnej strukturze spinelu jony dwu wartościowe zajmują luki tetraedryczne.

r

521