56 5

3 STRUKTURA KRYSTALICZNA - KRYSTALOGRAFIA

- druga litera (duża) P. /. h\ C lub R W «**' ^Brav**go.

• , . . .-„trowaną, ściennie centrowana, centro-

odpowiednio: prymitywna, przestrzennie centrów*'

waną na podstawie i romboedryczną (tabl. 3.1). w.mArt..

symbol dopełnia liczba atomów pr,ypada_JVa na komórkę clcmcn.ann,

TABLICA s.1. OlIUCMIU. !>!*>» A'^ul,u' “ «y^llltol'“ ¹"^J

J Układ krystalograficzny

fornac/cnic 1 Rodraj siec. pr««r/cnr.ej

Regularny

Heksagonalny i tngonalny 1 Tciragonalny

Rombowy 1 Jednostajny

Trójykotny _ 1-

_c 1 Prymitywna A I Przcatrtenme centrowana , 1 ściennie centrowana „ 1 Centrowana na podstawie _OT Rombocdiyczna rt |____

Przykłady oznaczcd struktur krys.al.cznych: symbol _CP4 oznacza struktury o sieci punktowe/rcpulamcj Ściennie centrowanej z 4 atomant, na komórkę . 12 ZŁ steci punktowej regularnej przestrzennie centrowanej z 2 a,oma mTna^komórkC. hP2 oznacza slmkturęo sieci punktowej heksagonalnej prymitywno z dwoma atomami na komórkę.

Często struktury krystaliczne są oznaczane według „Stnikturbencht Oznaczenia re składają się z dużej litery i liczby. Litery oznaczają poszczególne grupy ciał krystalicznych, np. A - pierwiastki. B - związki AB. C - związki AB Liczby oznaczają natomiast typ struktury w grupie. Na przykład symbol A1 oznacz strukturę typu miedzi, A3 - strukturę typu magnezu, BI - strukturę chlorku sodu Zgodnie z zaleceniami IUPAC (International Union of Purc and Applied Chcmist oznaczenia struktur według ..Strukturbericht** nie powinny być stosowane, lecz w dalszym ciągu są one w powszechnym użyciu.

Struktury krystaliczne metali są zwykle oznaczane w sposób opisowy W przypadku metali o sieci punktowej regularnej płasko i przestrzennie centrowanej na punkt sieciowy przypada tylko jeden atom i wtedy struktury krystaliczne są nazywane tak samo jak sieć punktowa, a mianowicie: struktura regularno ścienni, centrowana (RSC. cF4, AJ) lub struktura regularna przestrzennie cent równa (RFC. c/2,A2). Struktura krystaliczna metali o sieci punktowej heksagonalnej prymitywnej w której na punkt sieciowy przypadają dwa atomy, jest nazywana strukturą heksagonalną wartą (HZ. hP2, A 3).

3.6. Struktura krystaliczna metali

^W,ęks/ość metali ma jedną z trzech struktur krystalicznych:

krystaliczna ^^gulamąkowaną (RSC. tf4. AI). Taką strukturę

' * uliczną mają między innymi: Cu. AJ. Ni. Fe-y. Ag. Au i Pb.

2 Strukturę regularną przestrzennie centrowaną (RPC _cn A7\ w .

ftnikturzc krysi&luują: Mo. W. V. Nb. Fc-at i Cr-a. • • • tej

3 heksagonalną _Waną (HZ. żr«. A3). Tak, s.rulc.urę kry,*!™-

n* nwjłi: Zn. Mg. Cd. Ti-a i Zr-*. ⁷

Ro/mieszc/.cnic storni w komórce clemen.amej s.ruktury regularne!

_tll„_n,e centrowanej przedstaw,ono na rys. 3.13. Jesl (o rrez RSC Brala,* fo

a której na punkt sieciowy przypada jeden arom Atomy s, rozmieszczone

* narożach rwspólr/^dnc (KX)> t w Środkach ścian (współrzędne '/ ■/ y i , ,°"^e

0 Vr ' ••^{1 ko}"’^l'^rk‘ Atom znajdujący si_c w narożu jest wspólny w takmi

>ame, cżfSci dla ośmru komórek, zatem do danej komórki należy tylko Tl /« Aro U srtKlUch ic-ran należą, natomiast w 1/2. gdyż teian. jes,’wspólna dla dw£h komórek. A zatem liczba atomów przypadających na komórkę wynos,

RYS 3.13. Struktura kryiłoliczna regularna icicnmc centrowana: a) komórka elementarna sieci punktowej, b) ułożenie atomów w komórce elementarne)

Położenia atomów w komórce elementarnej struktury regularnej przestrzennie centrowanej pokazano na rys. 3.14. Jest to sieć RPC Bravais'go. w której w każdym punkcie sieciowym znajduje się jeden atom. W tej strukturze atomy znajdują się w narożach (współrzędne 000) i w środku komórki (współrzędne ¹ /₂ ¹ /₂‘/j). Atomy narożne należą w 1/8 do komórki, natomiast atom znajdujący się w środku - w całości. Liczba atomów przypadająca na komórkę wynosi wobec tego

1/88+1=2.

a)

RYS. 3.14. Struktura krystaliczna regularna przestrzennie centrowana: a) komórka elementarna sieci punktowej, b) ułożenie atomów w komórce elementarnej