57 2

koloru dopełniającego. Na odcień koloru wpływają głównie barwy graniczące z nim, co ma bardzo z.ze znaczenie przy dobieraniu tła, naczynia oraz innych elementów barwnych umieszczanych w otoczeniu roślin.

Wprowadza się także pojęcie harmonii barw. Harmonia małych kontrastów (harmonia małych od-sfeęrosci) rozumiana jest jako zestawienie takich kolorów, które w kręgu (kuli) barw położone są blisko siebie. Wyróżnia się tu harmonię zgodności tonów (różne odcienie tej samej barwy), harmonię barw pc<rewnych (odcienie należące do jednej rodziny barw) i harmonię barw sąsiadujących (dotyczy czy-stych kolorów leżących w kręgu obok siebie). Każda z harmonii małych kontrastów może być uzupełniona harmonią barw dużych kontrastów. Łączy się tu odcienie barw, które są w kręgu (kuli) najbardziej cc siebie oddalone (barwy różnych kierunków lub różne rodziny barw). Szczególnie ważne są pary ber.v dopełniających, leżące w kręgu dokładnie naprzeciwko siebie:

■    żólty-fioletowy,

■    zlotożólty-ultramaryna,

■    pomarańczowy-niebieski,

■    ciemnopomarańczowy-turkusowy,

■    czerwony-zielony,

■    purpurowy-majowa zieleń.

Przy tworzeniu kontrastów barw dopełniających można osiągnąć wyważoną kolorystycznie całość fcko wtedy, gdy zastosuje się odpowiednie proporcje między barwami, np. czerwona z zieloną w sto-jsunku '/₂: ¹/₂, niebieska z pomarańczową % : % , a żółta z purpurową (fioletową) % : %. W przyrodzie często spotyka się takie silne kontrasty barw dopełniających, np. czerwone owoce jarzębiny są szczególnie widoczne na tle zielonych liści.

Można także stosować połączenia barw typu kolor-nie-kolor, gdy czysty odcień barwy łączy się z z e ą lub czernią. W kompozycjach kwiatowych kontrast ten złagodzony jest najczęściej zielenią liści ■łodyg, dzięki czemu powstaje harmonijny potrójny ton, złożony z barw dopełniających: czerwonej : - ^nej. oddziałujących z bielą (nie-kolorem). Jeżeli łączy się trzy barwy, tworzące w kole barw trój-«ą: ró . .'noboczny, powstaje ton potrójny, np. złotożólty-purpurowy-turkusowy lub pomarańczowy-fio-iwy-zielony.

.Vedlug Jana Ittena, nauczyciela Akademii Sztuk Pięknych Bauhause w Niemczech, dobór barw ■» «cm pozycjach opiera się na wyuczonych zasadach, a także na własnym odczuciu, znajomości chacie-. zamówienia i potrzebach klienta. Wrażenie porządku i czystości sprawiają kwiaty tego same-i <oloru, ułożone w bukiecie lub kompozycji (ton-sur-ton, tzn. odcień przy odcieniu). Ton-sur-ton .hromatyczny oznacza dobór kwiatów w różnych odcieniach tego samego zasadniczego koloru,

: ast ton-sur-ton polichromatyczny - w różnych barwach podstawowych, położonych blisko sie-t w kręgu barw. Można także łączyć kwiaty, stosując względem barw zasadę przeciwieństw (kon-iów), z wyraźnymi różnicami między łączonymi kolorami. Barwy kontrastujące wzmacniają lub .o ają swoje wzajemne oddziaływanie. Wyodrębniono m.in. następujące kontrasty barw:

•    Kontrast kolor-kolor (najsilniejszy jest kontrast trzech barw podstawowych, czerwonej, żółtej • e oieskiej);

•    Kontrast jasny-ciemny (powstały z łączenia barwy najciemniejszej z najjaśniejszą, np. jasnożól-:e z ciemnoniebieską);

•    kontrast zimny-ciepły (związany z „temperaturą” barwy, np. dep\y pomarańczowy z zimnym V\o-letowoniebieskim);

•    kontrast dopełniający (powstały w wyniku użycia barw znajdujących się w kręgu naprzeciwko siebie, np. czerwony-zielony, niebieski-pomarańczowy; ważne jest tu zastosowanie właściwych proporcji barw dopełniających);

59

ABC Florystyki