74 4

(Nafto Gum| - to fermentowane proteiny sojowe; reakcję fermentacji bakteria Baciilus nulto.

Rozd/ial IX Pochodne cukrowców

Glikoproteidy

Glikoprotcidy - grupa związków naturalnych będących połączeniem białek z cukrami Odgrywają ważną rolę w tworzeniu połączeń pomiędzy Komorkami wanta-; rogowej naskórka Fibroacktyna P^;ibronectin] (glikoprotcina syntezowana m in *

fibroblastacli) ma działanie nawilżające.______'

j_ _ _Glikozydy _

Większość roślinnych barwników, substancji zapachowych i gnrczycznych ora saponin to glikozydy Glikozydy występują w nasionach, kwiatach, liściach i korzeniach roślin Wiele z nich wykazuje działanie fizjologiczne na organizm człowieka, stąd znahdy zastosowanie w medycynie i kosmetyce Pod względem chemicznym są to pochodne aglikonu, tzn grupy niecukrowej, połączonej z cukrami prostymi Aglikony mogą być alkoholami, fenolami, aminami lub kwasami (np.. w glikozydach sterydowych aglikoncm jot octan, w antocyianach - tenylopropen). Cukrami najczęściej występującymi w glikozydad ' są glukoza i tamnoza (oddzielnie lub w postaci dwucukiu rtitynozy)

Flawonoidy [Flavonoidesj

Kwiatom, owocom i jesiennym liściom nadają złocistą barwę llawonoidy greckie słowo    oznacza Jio/or żółty". Flawonoidy stanowią najważniejszą obok karotenokkw

grupę barwników roślinnych Najczęściej występują w formie glikozydów, dlatego /ostał/ omówione w tym dziale Stanowią grupę szeroko rozprzestrzenionych związków słabo rozpuszczalnych w wodzie, odznaczających się barwami złocistymi, niebieskimi i czerwonymi Najbardziej rozpowszechnione flawonoidy to kwercetyna, kemferol i lutcohn* Głównym źródłem flawonoidów są rośliny kwiatowe (np należące do lodzin: Beiulaceot, Po/ygonaceae, Rannurculaceae, GuUiferae, Cructferae. Rosaceac, Lcguminttseac. Rulactot, Yiohceae. Umbehferae, Ericaceae, Rrimu/aceae. Rubiaceae, luhiauae. Scrophulariactot t Conpositac). Flawonoidy to bardzo stabilne substancje chroniące roślinę przed czynnika® środowiska - głównie przed drobnoustrojami chrobotwórczymi i promieniowanie® ultrafioletowym. Wiele flawonoidów ma właściwości promienochlonnc. przeciwutleniai^^! likwidujące wolne rodniki W świetle fizjologii roślin, tak ściśle /.wiązanej z światłe* słaneczym (patrz -> fotosynteza), istnienie takich silnych barier ochronnych jest oczywistą Badania wykazały, zc ochronne właściwości flawonoidów mogą być z wic'*¹® powodzeniem wykorzystane w kosmetykach chroniącyh skórę przed skutkami nadmień ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe Związki należące do tej grupy wykaflł⁴ specyficzne działanie farmakologiczne i witammopodobne Właściwości

Flawonoidy wykazujące aktywność fizjologiczna źgnigpwanc zostałv w

JeGfiw

„witaauhę P' tnie mylić z PP) Toinom cen jednak nie jest akceptowany w świetle witamin Witaminy bowiem, to związki, który niedobór powoduje zmiany V. organizmu, ayr przypadku tlawnoidow nic opisano żadnych objawów niedoboru, ar.i cci ^ Ustalono dawki /.jpobiegająccj pojawieniu się objawów chorobowych związanych ¹ brakiem Wydaje siu jednak że -jest to jedynie kwestią czasu flawonoidy wykazują

-barak:er\ styczne działanie na organizm człowieka Są także giinymi modulatorami ^!rU -' Lnzyniow pwryCywnyiai- !uh negatywnymi kołaktonuni (up, dla ft»$lodic*traz, claśtaz. reduklaz aldozowwch. liDOksydaz i lipoksygeruiz Są silnym ^ił®^ ylkojaczami toczącymi w słanie kontrolo w hc stres oksydacyjny w organizmie i ^iesyd*^ l'jnrio’.v błon ora/ NNKI (np kwasu lir.olttowegó) fłkirjkren-styc/na ?. ,^inąsćprzcciwut!eniai4ca w dużym stopom zaloty od ich struktury..»w szczególności od ii i uloienia grup hydroksylowych Mawonoidy harmiją reakcje utleniania na kilka

' »3ivu> oddają wodór z giupy hydroksylowej, redukując nadtlenki i u odororud tlenki.

usuwają wolne tfJdniki.

wiążą | JOJJY metali ciężkich katalizujących reakcje utleniania (działanie

fcompł^'OtiVÓrczc>.

zapAicgaj* reakcjom powodowanym prze/ aktywny tlen/de/aktywują tą foj niy ilcnu,i„

. ramują aktywność enzymów »iilcn:aiącvch (np lipofctyguiusęM

Wlaśnwośfi poeci wudcniającc flawonoidow są wykorzystywane w schorzeniach ftaczyn IrwK-nośnych (zapobiegają powstawaniu zakrzepów dzięki hamowaniu agregacji płytek Iow) Szczególne powinowactwo do płytek krwi wykazuią flawonoidy. kwerccwna i tDuvcetvńi rutyna i troksefutyna    .    • --.i

Flawonoidy działają rozjaśniąiąco. zmiękczająco ściągające- oraz bakterio-. grzvbó- i . r:>obojczo Działanie przcciwwirusowe związane jest utrudnianiem penetracji .wirusów pr*³ błonę kccK-rkową. blokowaniem replikacji ich rnatenafu genetycznego, uszkadzaniu c-.iuaiu do budowv białkowej kapsuły wfrJil Badania wykazały wpływ flawonoidów na (uomazanie sic wirus* HłV    i opryszczki    (łutćolma. kwerectyna).    Działanie

32wawgrzybtóQtte jest domeną flawonoidów zawierając yvh w swej budowie podstawniki etylowe (np nolibetyny’ tangeretyny, sincnsctyny i Wvkazano hamujący wpływ tych . .iŁ/kow na rozwój CanJkia ałhtcctns (pleśniaka białego). Aspergillus mgrr. <'Uidosponuru ■ m<ruium.

Flawonoidy wskazują aktywność immunomodulującą (prawdopodobnie wpływają na ^ul‘ znów, makrofagow, kumorck odpowiedzialnych la psoec»v odpornośck>wr ; zapalne.

także ich zdolności tagocutunc w stosunku do gronkowen złocistego '■■jpjnloc*nx .v.v aurcus i. Pochodne flawonoidów' zawierające _;>iupe octanową nic tylko •imelują ukł<Kl umuuiuiłogic/ny. ale takro wykazują działanie karcenogenne Zwiększają "Meni produkcję inteileukin 'ikwklujących komórki rakowej

. . _l'*«/efniąją naczynia krwionotne. d?udAją więc prauowwbrzękowjp Wykazują póocfiwapalno t przeciwuczutcnioWe. Niektóre flawonoidy wykazują dokujące namnazanie się komurck rakowych Usuwają bowiem aniony iflfcok ^ ^ - kuirc powodują powsłAwanic cyiotuksyc/JtYdi wpłnwh rodruknw ,.^_n -‘^owN'cłi oraz •'fikoęrnnego dwutlenku azotu Zapobiegają także kanccroginzcie poprze/ hamowanie aktywności enzymów biorących udział w regulacji ^u'^,ib«^^B *** (proliferacji) komórek (kinaz). Katechma, umgeretyn*. hesperydyna i *,. i ^jni    miRracjy flbroblastów tMusfonnow-inwh wirusami oiaz. me dopuszczają

p * Powielania się

'*+ici -”¹'■ kosmetyczny korzysta głównie i alkoholowych wyciągów ziołowych flawonoidy (zwią/ki te zby: słabo rozpuszczają siy w wodzie) Na rynku 'NTR\m ^ ^t^kze wy izolowane tfowoootdy naturalne lub syntetyczne kwrrcetync (np §ÓH.    Q. INCł kwwcetyra). kvvcrcvtrynę, izokwerccryny (np ANTRANCINE

V ^._iCj_c '•AhTl RANCINF.. INCI nwh) Związki biologicznie czynne dziabją jalnak '^..^ 'kułetznifj kiedy występują w mieszaninie wsprłdzialających ze sobą mihsiarcji w a synergbuił działania witamin, saponin, enzymów, sołi mmeralnych)

143