815

szczepionych linii. Kilkakrotny w/jost amplitudy sygnału można również uzyskać przez efekt podwójnego rezonansu jądrowego - efekt Oscrhauscra (NOE). Korelacja między pammetrami widma (przesunięcie chetnic/ne. rozszczepienie spin-spin, dccoupling, kształt i intensywność linii) a strukturą cząsteczki stanowi podstawę badań strukturalnych i wcwnątrzcząstcczkowcj dynamiki (rotacja wokół wiązań, inwersja konfiguracji) nieznanych substancji za pomocą spektroskopii NMR; dzięki temu spektroskopia NMR zyskała obecnie olbrzymie znaczenie w chemii i biochemii - w badaniach białek, polisacharydów, lipidów i kwasów nukleinowych, a także w syntezie nowych leków.

Najczęściej wykorzystuje się widma rezonansowe jąder 'H . ^,JC i ^,łP. Największe możliwości w zakresie zastosowania spektroskopu NMR in vivo w medycynie występują dla jąder fosforu ³¹P. wiele bowiem substancji biorących udział w procesach metabolicznych zawiera atomy fosforu: AMP. ADP, ATP, PCr, Pi. DPG. PME

(ryc. 25.9).

SP P. PCr

-1-1-r    i-1    t

-10    -6    0    5    10    15    ppm

Ryc. 25.9. Widmo spektroskopowe NMR fosforu *P organicznych związków fosforanowych. ATP - adenozynotnfosforan. PCr - fosfokreatyna. P, - fosfor nieorganiczny. SP - fosforany cukru

Szczególnie łatwo jest rozróżnić widmo ATP. które zawiera trzy linie rezonansowe (CL P. y) pochodzące od jąder fosforu poszczególnych grup fosforanowych. Stało się to pożytecznym narzędziem badań in vivo: bioenergetyki komórek, niedotlenienia mięśnia sercowego, niedotlenienia mózgu, nowotworów oraz ludzkich mięśniowych chorób metabolicznych. Wzrost stosunku PCr/ATP jest pożyływnym

815