82

82

2. Dermatologa

niedbywać pielęgnacji własnej skóry, gdyż najlepszą ochroną przed uczuleniami jest jej funkcja bariery.

Wyprysk atopowy (endogenny, atopowe zapalenie skóry) zwany neurodermitem (neurodermitis) jest chorobą atopową. Pojęcie atopia oznacza wrodzoną nadwrażliwość skóry i błon śluzowych na czynniki środowiska. Następuje zwiększona wrażliwość na określone alergeny. Skutkiem może być astma oskrzelowa, katar sienny, bąble i wyprysk. Osoby chore mają skłonność do alergii typu natychmiastowego, np. na pyłki (katar sienny).

Tą atopową skłonnością dotknięte jest 10-20% ludności. Nie oznacza to jednak, że wszyscy cierpią na świerzbiączkę ogniskową lub wyprysk atopowy. Z początku występuje jedynie skłonność genetyczna, co oznacza, że choroba pojawi się dopiero w późniejszym okresie lub nie.

Atopia skóry polega na osłabieniu poszczególnych funkcji skóry. Nieprawidłowy skład tłuszczów warstwy rogowej prowadzi do gorszego wiązania wody w głębszych warstwach skóry, przez co następuje jej utrata, a w rezultacie silne wysuszenie skóry (xero-sis). Zaburzenia składu tłuszczów sprzyjają lepszemu wnikaniu substancji z zewnątrz. Zmniejszona częstość podziału komórek warstwy podstawnej powoduje lekkie ścieńczenie skóry, a tym samym zachwianie funkcji ochronnej.

Objawy wyprysku atopowego rozciągają się od bardzo suchej skóry, przez zaczerwienienia i silne swędzenie po głębokie szczeliny. Mimowolne drapanie pogarsza stan zapalny.

Wyprysk może pojawić się na różnych częściach ciała. Początkowo dotyczy wyprostnej części stawów łokciowych, kolanowych i rąk oraz górnej części klatki piersiowej. Przy niewielkim nasileniu chory zauważa jedynie suche złuszczanie w miejscu pęcherzyków.

Wyprysk atopowy jest chorobą przewlekłą, nawrotową. Nie zawsze można też ustalić czynnik wywołujący, co wskazuje na własną dynamikę choroby. Czynniki zewnętrzne to praca w wilgoci i inne, np. stres, zakażenia, odżywianie i obciążenie psychiczne. Do dzisiaj nie wyjaśniono, w jakim stopniu który czynnik odpowiedzialny jest za nawrót choroby. Na tym polu istnieje wiele propozycji wpłynięcia na pojedyncze lub wszystkie czynniki, wykraczających poza ramy opieki medycznej. Ponieważ mamy tu do czynienia z chorobą przewlekłą, której ostatecznie nie można leczyć przyczynowo, próbują na tym zarobić różni szarlatani, dlatego konieczne jest dokładne sprawdzenie tych propozycji. Pomóc może dieta, ale tylko wówczas, gdy wiadomo, że organizm nie toleruje określonych produktów. Często pacjenci nie mając takiej pewności rezygnują ze spożywania wielu potraw i używek, co jest niezwykle trudne do zrealizowania i powoduje stres.

Często występują formy mieszane wyprysku i(lub) wy prysk wywołany przez mikroorganizmy. Bezpośredni przyporządkowanie wyprysku do jednej z wymienić nych grup często w praktyce nie jest możliwe. Czy^ niki wewnętrzne (endogenne) krzyżują się z czynnr-kami zewnętrznymi (egzogennymi), np. atopowy wyprysk na skórze dłoni spowodowany pracą w wilgoci. Wypryski ze zużycia, alergiczne wypryski kontaktowe i atopowe wypryski na skórze dłoni powodu;ą osiedlanie się w ogniskach wypryskowych drobnoustrojów. Do grupy tej zaliczamy wyprysk spowodowany przez mikroorganizmy i łojotokowy.

Wyprysk spowodowany wyłącznie przez mikroorganizmy charakteryzuje się okrągłymi ogniskami wypryskowymi, stąd jego inna nazwa wyprysk pie-niążkowaty. Może on być uwarunkowany endogennie. Na taki wyprysk narażona jest szczególnie sucha skóra u osób z chorobą atopową.

Wyprysk łojotokowy w postaci zmian rumieniowo--złuszczających i wysiękowych występuje w okolicach ciała obfitujących w gruczoły łojowe oraz zatrzymujących wilgoć, np. pod piersiami, między palcami stóp i w dużych fałdach skórnych. Czynnikiem sprzyjającym jest, przypuszczalnie, uwarunkowane endogennie, wzmożone wydzielanie łoju. Poza tym w ogniskach wypryskowych często występują mikroorganizmy (np. drożdżaki). Decydujące są tu dogodne dla mikroorganizmów warunki rozwoju spowodowane np. szczególnie dużą ilością, rozłożonych lub też nie, tłuszczów skórnych.

4.13. Łuszczyca {psoriasis)

Na łuszczycę choruje około 3% ludności. Kosmetyczka także styka się z klientami dotkniętymi tą chorobą. Obok właściwej pielęgnacji, ważne jest udzielanie klientom odpowiednich porad. Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, nawrotową, nieza-kaźną. Pewną rolę mogą odgrywać czynniki genetyczne. Kosmetyczka znająca zagadnienie może zyskać dobrą opinię, a także wypełnić istniejącą niszę na rynku usług. Do tego jest jednak potrzebna wiedza na temat tej choroby.

Czynne zmiany łuszczycowe działają początkowo odpychająco. Jeżeli klientka wyczuwa niechęć z naszej strony, sukces terapeutyczny, osiągany między innymi dzięki odprężeniu, jest zagrożony. Chorzy na łuszczycę spotykają się na co dzień z niechęcią i odtrąceniem. Dużą rolę odgrywa w tym niesłuszna obawa przed zarażeniem.