85 2

Włosy i skóra

Jednym z najczęściej występujących objawów towarzyszących chemioterapii jest wypadanie włosów, przy czym niektóre z cytostatyków w ogóle nie powodują wypadania włosów lub pojawia się ono w niew^:elk»m stopniu. Inne leki mcgą niestety spowodować przejściowe łysienie różnego stopnia Włosy ulegają wtedy uszkodzeniu, cc powoduje ich łamliwość tuż przy skórze. Zwykłe proces ten rozpoczyna się po tygodniu lub dwóch od rozpoczęcia chemioterapii I cśc traconych włosów żaiezy od rodzaju leku lub typu kombinacji leków użytych w leczeniu, dawki leków i indywidualnej reakcji chorego.

Wskazówki dotyczące skórnych objawów ubocznych

Przed zastosowaniem leków, które mogą powodować wypadanie włosów, warto krótko ściąć włosy (dłuższe włosy mogą bardziej napinać skórę głowy i prowadzić tym samym do większego łysienia)

Należy używać delikatnych środków do pielęgnacji włosów (zwłaszcza farb do włosów)

Włosy należy czesać delikatnie

Nie należy stosować suszarek do włosów, wałków i urządzeń do układania włosów Jeśli prawdopodobieństwo utraty włosów jest duże. to należy zawczasu zaopatrzyć się w perukę

W razie wystąpienia wysychania i swędzenia skóry jest wskazane wcieranie niewielkich ilości kremów nawilżających

W przypadku wystąpienia zmian na paznokciach jest możliwe stosowanie sztucznych paznokci

- Przed wyjściem na słońce, należy stosować kremy o silnym działaniu blokującym promieniowanie słoneczne w celu zapobiegania oparzeniom.

Szpik kostny

Szpik kostny jest gąbczastą strukturą, wypełniającą wnętrze kości i zawierającą komórki, z których powstają różne typy krwinek.

-    Krwinki czerwone zawierające hemoglobinę, przenoszą tlen w organizmie.

Jeśli liczba krwinek czerwonych spada i poziom hemoglobiny we krwi jest niski, chory odczuwa zmęczenie i senność. Spada objętość tlenu dostarczanego do wszystkich okolic ciała i może występować duszność. Są to objawy niedokrwistości z niedoboru hemoglobiny.

Niedokrwistość można skutecznie leczyć farmakologicznie lub przez przetoczenia krwi (transfuzje). Po przetoczeniu krwi dodatkowe krwinki czerwone bardzo szybko pobierają tlen w płucach i transportują go do tkanek i narządów. Chory czuje się wyraźnie silniejszy i ustępuje duszność.

Podczas prowadzenia chemioterapii choremu wykonuje się regularnie badania krwi w celu określenia liczby krwinek czerwonych, a ich niedobory mogą być wyrównane,

-    Krwinki białe są istotne w zwalczaniu zakażeń.

Jeśli liczba krwinek białych spada, to chory jest bardziej podatny na zakażenia. Krwinki białe odpowiadają za obronę przed zakażeniem, dlatego im mniej krwinek białych, tym mniejsza możliwość zwalczania bakterii. Aby leczyć zakażenia istnieje często konieczność stosowania antybiotyków podczas chemioterapii. Jeśli kontrolne badania krwi wykażą małą liczbę krwinek białych i objawy zakażenia, to często stosuje się dożylnie antybiotyki (czasami trzeba chorego umieścić w szpitalu).

-    Płytki krwi uczestniczą w tworzeniu skrzepów, zapobiegających krwawieniom.

Gdy liczba płytek krwi jest mała, to bardzo łatwo pojawiają się siniaki i silne krwawienia z niewielkich zranień. Częste badania krwi śluza, również ocenie liczby płytek i ewentualnemu przeciwdziałaniu ich niedoborom.

Wskazówki:

-    W przypadku wystąpienia gorączki powyżej 38 stopni, objawów częstszego pojawiania się siniaków czy krwawień należy niezwłocznie poinformować o tym lekarza (nawet, jeśli stan taki występuje w okresie przerwy między kolejnymi kursami leczenia),

-    Należy unikać zatłoczonych miejsc i kontaktu z osobami z objawami infekcji (nie oznacza to jednak, że należy żyć w odosobnieniu).

-    Należy utrzymywać wysoki poziom higieny osobistej.

-    Należy stosować zdrową1!Jietę (w tym świeże jarzyny i owoce ). Trzeba dbać, by potrawy były gotowane, a unikać potraw gotowych. ’