8str

100 » KODY WYSOKOrUNKTOWli

bezsensownego, ż!e zaplanowanego i źle wykonanego. Dość powszechnie spotykane są w tej grupie różnego rodzaju dewiacje seksualne (prostytucja, promiskuityzm). U osób tych zdarzają się również okresy nadmiernego picie i narkomania. Analizując ich linię życiową stwierdzić można brak jakichkolwiek osiągnięć, konkretnych dokonań i zupełnie marginalne przystosowanie. Profil taki występuje u osób z bardzo głęboko zaburzonym poczuciem bezpieczeństwa i nasilonymi potrzebami miłości oraz skupiania na sobie uwagi. Ich samoocena jest bardzo niska a one same sprawiają takie wrażenie, jakby oczekiwały odrzucenia i klęski. Mogą zdarzać się u nich okresy, w których prześladują je natrętne myśli o samobójstwie. Są nieufne wobec ludzi i unikają bliskich związków emocjonalnych. Jeśli są już w jakichś relacjach interpersonalnych wykazują brak empatii i próbują manipulować innymi ludźmi w taki sposób, aby zaspokoić własne potrzeby. Skłonne są również do izolaqi i wycofywania się, brak im podstawowych umiejętności społecznych.

W ich percepcji świat jest miejscem pełnym zagrożeń i odrzucającym a jedyną reakcją na niego jest wycofanie się łub zareagowanie złością aby uchronić się przed zranieniem. W niewielkim stopniu biorą one na siebie odpowiedzialność za swoje zachowania, nadmiernie racjonalizują, chętnie obwiniają innych za własne problemy. Są bardzo zainteresowane swoim funkcjonowaniem w roli seksualnej. Mogą prześladować je natrętne myśli o treściach seksualnych a one same obawiają się, żc nic potrafią sprawdzić się w roli partnera seksualnego. Czasami, aby udowodnić sobie i innym swoje przystosowanie w tym zakresie, mogą posuwać się do czynów seksualnych o aspołecznym charakterze.

U pacjentów psychiatrycznych o takim profilu rozpoznaje się najczęściej schizofrenię paranoidalną lub nieprawidłową osobowość (aspołeczną, schizoidną lub paranoidalną). Prawdopodobieństwo rozpoznania psychozy wzrasta znacznie gdy obie skale, 4 i 8 są bardzo podwyższone, a zwłaszcza gdy skala 8 przewyższa skalę 4.

49194

Najbardziej charakterystyczną cechą osób o takim typie profilu jest wyraźny brak poszanowania dla norm i wartości społecznych. Ze względu na swoje a- i antyspołeczne zachowania często popadają one w konflikty z otoczeniem. Nie mają one rozwiniętego sumienia, ich normy etyczne są chwiejne a obyczaje dość swobodne. W wywiadzie nierzadko można u nich napotkać nadużywanie alkoholu, bijatyki, problemy małżeńskie, wybryki seksualne a nawet działania o wyraźnie przestępczym charakterze. Są to atoby narcystycme, satnoiubne i pobłażliwe wobec siebie. Nie potrafią one odraczać gratyfikacji i mają duże problemy z kontrolą impulsów.

Brak jest im rozsądku, często działają nic biorąc zupełnie pod uwagę konsekwencji swych działań, nie uczą się na błędach. Nic mają ochoty brać odpowiedzialności za swoje postępowanie, racjonalizują swoje słabe strony i niepowodzenia przenosząc winę za swoje trudności na innych. Mają niską tolerancję na frustrację, często sprawiają wrażenie osób w złym komorze, drażliwych i złośliwych. Przeżywają intensywne uczucia wrogości i gniewu przy czym uczucia te manifestują się w postaci krótkotrwałych, gwałtownych wybuchów emocjonalnych.

Profil taki charakteryzuje też jednostki ambitne, energiczne, nadmiernie aktywne i nie potrafiące zupełnie wypoczywać. Poszukują one stymulacji emocjonalnej, podniecenia. Nie mają żadnych zahamowań w sytuacjach społecznych, są rozmowne i na ogół wywierają korzystne pierwsze wrażenie. Zc względu na egocentryzm i brak zaufania do ludzi ich relacje z innymi są powierzchowne i niezbyt satysfakcjonujące. Osoby te są nie^ zdolne do nawiązywania prawdziwych, głębokich związków emocjonalnych i utrzymują innych w emocjonalnym dystansie. Pod fasadą pewności siebie i zaufania kryje się niedojrzałość, brak poczucia bezpieczeństwa i potrzeba zależności, którym to uczudom osoby te próbują zaprzeczać.

Wśród pacjentów psychiatrycznych o tym typie profilu najczęśdej stawianą diagnozą jest osobowość antyspołeczna lub osobowość niestabilna emocjonalnie choć spotyka się tu również rozpoznanie psychozy mania-kalno-deprcsyjncj.

68/86

Osoby o tym typie profilu przeżywają silne uczuda niższośd i braku poczucia bezpieczeństwa. Brak im wiary w siebie, szacunku, obwiniają się za niepowodzenia. Typowa dla nich jest apatia emocjonalna i wycofywanie się z codziennych aktywności, możliwe są także myśli samobójcze. Osoby te nie są związane z innymi, są podejrzliwe, nieufne i unikają głębszych związków emocjonalnych. Mają poważne braki w podstawowych umiejętnościach społecznych, najlepiej czują się same ze sobą. Buntują się przedw wymaganiom stawianym im przez innych a przez otoczenie odbierane są jako ponuracy, skłonni do irytacji, negatywistycznic nastawieni L nieprzy-jażni. Ich styl żyda można najogólniej określić jako schizoidny.

Rozpoznaniem spotykanym najczęściej wśród pacjentów będących na obscrwaqi lub leczeniu psychiatrycznym jest ru schizofrenia paranoidalna (zwłaszcza jeśli skale 6 i 8 są bardzo podwyższone i obie znacznie wyższe