badanie ekspresji werbalnej

Załącznik nr 2

Plan rozmowy z dzieckiem — badanie form ekspresji werbalnej u dzieci w wieku 3 — 6 lal (oprać. Halina Frąckowiak)

1. Opowiedz mi swój wczorajszy dzień w przedszkolu. Zachęcam dziecko do odpowiedzi podsuwając mu pytania dodatkowe: Co robiłeś rano? Z kim się bawiłeś? Co jadłeś? Czy wydarzyło sic coś ważnego? Co robiła pani, inne dzieci? (pytania te daje. gdy dziecko milczy po podaniu pierwszego polecenia).

2. Masz w domu zwierzęta? Powiedz mi, jak mówią zwierzęta? Jak mówi: kotek. piesek, słoń. niedźwiedź, myszka, lew?

Jeżeli dziecko długo się zastanawia, zachęcam, by mówiło tak, jak myśli, jak sobie wyobraża mowę tych zwierząt.

3.    Jak myślisz, jak mówi kotek kiedy płacze, a jak kiedy się śmieje?

4.    Będę teraz mówiła krótkie wierszyki, a ty pomóż mi dokończyć wyrazy, gdy wskażę na ciebie:

e) Ten, kto daje i nie zwraca, ten się w piekle o... (obraca, otacza) b) Ele mele dutki gospodarz malutki, gospodyni garbata, a ich córka py... (py-.za ta, pyskata)

5. A teraz pomóż mi dokończyć zdanie, które zacznę, tak by brzmiało normalnie:    • y

a)    Mama poszła do sklepu i ...

b)    Pani się na nas zdenerwowała i...

c)    Przez pięć dni padał cięgle deszcz i...

A teraz spróbuj dokończyć te same zdani a tak. żeby brzmiały dziwnie: a), b), c)

6. Pokazuję dzieciom 4 obrazki:

—    jak byś nazwał te obrazki? podaj mi tytuły,

—    jak byśmy mogli je pomalować, żeby wyglądały dziwnie, a jak, żeby wyglądały ładniej?

—    dlaczego są teraz dzi wniejsze. a teraz ładniejsze?

7.    Jak myślisz, dlaczego kwiecień to kwiecień? Dlaczego ten miesiąc tak się właśnienazywa? A inne miesiące: lipiec, sierpień, wrzesień?

8.    Przeczytam teraz różne wyrazy, a ty mi powiedz, dlaczego wymienione przedmioty mają takie nazwy: słoneczniki, wycieraczka, półmisek, długopis, wie-żowiec?

9.    Co to znaczy: kot-powsinoga. kura-samograjka, lekkomyślny, prostolinijny, jajogłowy, bysfrooki. złota rączka?

i 44

10.    Jak by.fi nozwuł osobę, która: UJesi gruba. 2) skarty. 3) Jest bardzo powolno, 4) nie chce się bawić z innymi dziećmi. 5) nigdy nie częstuje innych dzieci? 6) częsth plącze, 7) gniewa sic 8) fest bardzo szczupła. 9) jest bardzo mała?

11.    Opowiedz mi. co by* zrobił, gdyby* byl krasnoludkiem, takim malutkim człowieczkiem, którego prawie nic widać?

12.    A co by* zrobił, gdyby* był czarodziejem?

13.    Opowiedz mi jaki* swój sen. Co ci się ostatnio *ni!o?

14.    Potrafisz opowiadać straszne historie?Spróbuj opowiedzieć mi coi strasznego.

18. A teraz powiedz mi, jak bodziesz składać mamusi tyczenia z okazji Dnia Matki?

16.    Opowiemy jeszcze sobie razem bajko. Ja zacznę, a ty pomożesz mi dokończyć: „Bardzo dawno temu tył król. którego ludzie bardzo nie lubili. Byl to zły król i ludzie często płakali przez niego. Pewnego dnia król bardzo zachorował'*. Jak myślisz, co było dalej, jak się ta bajka zakończyła?

17.    Jakie znasz słowa zactynajęcc się na: ma-, te-, ke-, s-. a-, w-?

Wypowiedzi dzieci były nagrywane na magnetofon 1 potem poddape analizie wg kategorii:

— poziom twórczości wypowiedzi na poziomie: słowa, dtwięku. zdania, tekstu.

_właściwości wypowiedzi wg 11 wymiarów ocenianych na skalach szacunkowych 0—3 pkt.

10 — Crylsnlel plunie.-