Bilinkiewicz0

210 Psychiairut

Choroby narządów wewnętrznych 211

Choroby (rzuciki, zwłaszcza przewlekle siany zapalne narządu, bwiiją w pierwszym okapie Wilnie diagnozowane jako nerwica hipochoodyc/iu Nkokreśhw dofc^iwróści bólowe. /Je samopoczucie. drażliwuść i bezsenno# puwwiują. « lekarz ogólny kienije pacjenta do psychiatry. W ostrych Mach r^Minwłi rr/usiki vfxx>Li >ię zespoły majaczeniowi i majac/cniowo-zamiwzenioiit.

Odrębne zagadnienie stanowią zaburzenia wcwnątr/wydzielniczcj części liz»-iki W gruc/olaku trzustki występują napady hipoglikemii poprzedzane dokf liwościami hipochondrycznymi. a następnie przymgleniem świadomości, kićr-w rozwiniętej hipoglikemii może przejść w stan majaczenia, a nawet śpiąa&L

W etiopatogenezie cukrzycy odgrywają rolę nie tylko czynniki genetyczne, ale również psychospołeczne. Niektórzy autorzy chorobę tę zaliczają do zaburzeń ps>cliosomaiycznych. Na ogół u pacjentów z cukrzycą nie stwierdza się zaburzeń psychicznych. W ciężkich postaciach choroby mogą występować depresyjne zmiany nastroju, osłabienie libidu i zaburzenia potencji u mężczyzn. U dzieci i młodzieży przewlekła choroba może być przyczyną homiloputycznych zaburzeń osobowości.

Choroby układu wewnątrzwydzidnlczcRO. Już z powyższych uwag doącą cych trzustki wynika, że czynność wyd/.ielnicza niektórych gruczołów ma dary wpływ na stan psychiczny człowieka. Dzięki badaniom M. Blculcra (1954) i jejo szkoły wzrosło zainteresowanie tzw. psychiatrią endokrynologiczną Autor wprowadził pojęcie zespołu psychoendokrynnego (albo psychucndokiynopi-tycznego), na który składają się trzy grupy objawów: zaburzenia nastroju, napędu ora/ elementarnych popędów. Jest to odmiana zespołu psychoorganicznego ber wyraźniejszych zaburzeń sfery intelektualnej.

Ten sam obraz psychopalologic/ny stwierdza się u chorych z uszkodzenia ograniczonymi do określonych struktur (zespół miejscowego uszkodzenia morgi, das himlokalc Psyehosyndrom według określenia Bleulera). Trzeba jednak doda:, że zaburzenia psychiczne nic są swoiste dla podłoża cndokrynopatyc/nego i ft> zarówno w okresie początkowym, jak i w fazie rozwiniętej choroby. Rórre endokrynopatie mogą powodować zbliżone obrazy psychopatologicznc. Poniżej podaję krótką charakterystykę najczęściej spotykanych zuburzeń wewnątrz*)¹-d/ielniczych.

Nadczynność tarczycy może przebiegać /.objawami nierównowagiżycu ufcklywnego. wyrażającymi się chwiejnością emocjonalną, wzmużooą pokoś-łiwością. wewnętrznym niepokojem, bezsennością, porywczością, trudanom w skupianiu uwagi, nadwrażliwością na hałasy i innymi objawami pr/ypomiiup-cy nu (upcntcok/Dj odmianę nerwicy neurastenie/nej.

W ciężkich przypadkach tyreotoksyko/y (choroba Basedowa) opisywać zespoły psychotyczne: majaczeniowy, splątaniowy, katutoniczny. parumiUln) i mieszane. Powikłaniu psychotyczne mają zwykle pewne zabarwienie niuntakahie (podwyższony nastrój, gadatliwość, skrócony son). O rozpoznaniu nozulogicaą* decydują oczywiście badaniu stanu cielesnego i wyniki badań limnsailąw łącznio ze scyntygrafią

Niedoczynność tarczycy powoduje inne następstwa jnyduiyc* ud/iect. a inne u dorosłych. Zniszczenie lub ciężkie us/kod/cim* tarczycy wc*w* życiu płodowego lub we wczesnych łatach dziecięcych prowadzi do tniwtfM i upośledzeniu umysłowego. Matołectwo endemiczne występuje w okułwtf górzystych i wzdłuż przebiegu rzek; łączy się z niedoborem jodu w połam*'

U dorosłych niedoczynność tarczycy zbyt późno rozpoznana lub źle leczona prowadzi szybko do zespołu otępiennego. Chorych cechuje znaczna opatia, spowolnienie psychoruchowe, stępienie życia emocjonalnego. Z pow ikłań psychiatrycznych należy wymienić zespoły paranoidalnc. organiczne halucynozy, psychozy majaczeniowe.

Zaburzenia czynności gruczołów przytarczycznych. Stosunkowo rzadkim schorzeniem jest nadczynność przytarczyc. która pozostaje w związku z groczolukicm lub zatruciem parathnrmonem. Wśród powikłań psychiatrycznych spotyka się zespoły zaburzeń świadomości.

Zmniejszona aktywność hormonalna przytarczyc przejawia się tężyczką Uelania). Przyczynami są choroby zapalne i zwyrodnieniowe gruczołów przytarczycznych. a także ich uszkodzenie w trakcie operacji tarczycy. Ciężkie przypadki tężyczki mogą przejawiać się drgawkami padaczkowymi, zwężeniem pola świadomości połączonym z. lękiem i pobudzeniem psychoruchowym. Jeżeli nie ud/icli się choremu szybkiej pomocy, stan ten może przejść w amencję zapowiadającą zejście śmiertelne albo w osłupienie katalcptyczne.

Niedoczynność przysadki mózgowej (zespół Glińskiego i Simmond-sa) przebiega zc znamiennymi zaburzeniami łaknienia, z zanikłem napędu życiowego i zobojętnieniem podbarwionym depresyjnie. Objawy narastają zwykle w ciągu wiciu lat. Chorzy uskarżają się na szybką męczliwość. zanik popędu płciowego, na wzmożoną potrzebę snu. na dużą wrażliwość na zimno. Zaburzenia te bywiyą przyczyną omyłek diagnostycznych. Rozpoznanie idzie początkowo w kierunku depresji, niekiedy rozpoznaje się jadłowstręt psychopodobny {anorc.xia menialis s. newosa).

Zaburzenia czynności nadnerczy mogą się przejawiać u postaci nadczynności koty nadnerczy, której wyrazem jest wzmożone wydzielanie kor-(yzonu, hydrokoity/onu ■ 11 17-oksykortykosicroidóu i /c»poł Ciuhinga/opola wzmożonego wydzielania androgenów (zespół nodncrczowo-płciowy i i niedoczynności kory nadnerczy (choroba Addisona).

Przyczyną zespołu Cushinga jest najczęściej gruc/olak lub rak kory nadnerczy. Poza typowymi objawami somatycznymi (iwan księżycowau. rozstępy na skóra* podbrzusza i ud. nadciśnienie krwi. wzrost stężenia glukozy wc krwi. aikromocz. osteoporoza, u kobiet cechy wiry lizać ji) stwierdza się zmiany w ooue psy eh u/-nyni: chwicjnośc uczuciową, zaburzenia napędu psychoruchowego .obniżenie lub rzadziej podwyższenie), drażliwo* i wybuchuuość. reaktywne zabur/enu iumiojii (dcjHcsju psychogenna u kobiet w związku / wyglądem zewnętrznymi. Zdarzają tię też powikłania psychotyczne o charaktcizc zespołów paranoulałnych t stany depresyjne przypominające ohrazesn kiuuczoym depresję endogenną Zespół nodnerczowo-płciow) mozc mieć cłurakici pacPMMUj i wtórny Nadmierne wydzielanie androgenów nudncrcznwych prowadzi. • zależności od okresu wystąpienia objawów choroby, do: wrodzonego rzekomego obojn.i. nvj u dziew c/ąt, przedwczesnego dojrzewania płciowego u chłopców • wiryliz-uji u dojrzewających dziewcząt Towar/y wące tym atutom ąmniz fwychapmologicac mogi| nueć charakter zaburzeń osobo*owi. zachowań amnowych lub psychoz tgnialimroaych impuły zaburzeń włmutfli falezy tez wspomnieć o guzie chromuchhweym aadanefy iplmłnamyń

'•-u. przebiegającym z uikUMtUMt lętiuczym. Wyufcęboia uę dwie ponade IłuiKrae guza w stałym lub napadowym wydzielaniem amin katrehulowych.