bullock (22)

Potencjały błonowe 23

A

+ + + +

j +40 mV

-60

przepływ prądu

RYC. 2-7. (A) Dodatni potencjał wnętrza komórki (+40 mV) w fazie nadstrzału potencja-

-80    -80    łu czynnościowego powoduje przepływy prą-

3

A

+ + + + +40 mV

du w kierunku ujemnej, niezdepolaryzowa-nej części błony komórkowej. Przepływ prądu działa jak bodziec depolaryzujący akson do poziomu potencjału progowego. (B) Po osiągnięciu potencjału progowego wyzwolony zostaje potencjał czynnościowy i cały proces powtarza się, powodując przewodzenie potencjału czynnościowego wzdłuż aksonu.

ci aksonu (ryc. 2-7). Wielkość potencjału czynnościowego nie zmienia się podczas przewodzenia wzdłuż aksonu, ponieważ wciąż generowany jest nowy potencjał czynnościowy. Jest to sposób przewodzenia zupełnie inny niż w wypadku potencjału elek-trotonicznego (zob. rozdz. III G), którego amplituda zmniejsza się w miarę oddalania się od miejsca powstania.

2.    Szybkość przewodzenia potencjału czynnościowego zależy od typu włókna nerwowego. Przewodzenie we włóknach otoczonych osłonką mielinową jest szybsze niż w bezmielinowych.

a.    We włóknach otoczonych mieliną potencjał czynnościowy powstaje jedynie w przewężeniach Ranviera, stanowiących miejsca aksonu pozostające w kontakcie z płynem zewnątrzkomórkowym (ECF).

(1)    Przewężenia pojawiają się regularnie co 100-500 pm. Z reguły im średnica aksonu jest większa, tym odległość między przewężeniami jest również większa. Powierzchnia błony komórkowej pomiędzy przewężeniami jest pokryta izolacyjną warstewką mieliny wytwarzanej przez komórki Schwanna.

(2)    Takie przewodzenie nazywa się skokowym, ponieważ potencjał czynnościowy „przeskakuje’' między węzłami.

b.    We włóknach bez osłonki mielinowej nowy potencjał czynnościowy musi powstawać w kolejnych odcinkach błony.

3.    Szybkość przewodzenia jest proporcjonalna do średnicy włókna.

a.    We włóknach otoczonych mieliną szybkość przewodzenia jest około 6 razy większa niż średnica włókna. Średnica takiego włókna wynosi 1-20 pm, co oznacza, że szybkość przewodzenia zawiera się w granicach 6-120 m/s.

b.    We włóknach bezmielinowych szybkość przewodzenia jest proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego średnicy włókna. Największa średnica włókna bezmie-linowego wynosi około 1 pm, to zaś znaczy, że maksymalna szybkość przewodzenia w tych włóknach wynosi około 1 m/s.

g7| Potencjał ełektrotoniczny jest bierną zmianą potencjału błonowego i nie jest przewodzony.

1. Klasyfikacja

a. Odpowiedź lokalna (podprogowa) powstaje wówczas, gdy bodziec nie jest dostatecznie silny, aby otworzyć czynniki bramne m w liczbie wystarczającej do wywołania potencjału czynnościowego. Ze względu na małą liczbę otwartych czynni-