CCF20091008035

Ryc. 15. Przykład wykresu zależności AR od R

nym w trakcie analizy areometrycznej pio określonym czasie T. Za drogę cząstki w analizie areometrycznej przyjmuje się odległość, jaką przebywa ta cząstka od poziomu zawiesiny do środka wyporu nurnika. Oznacza się ją ze wzoru:

*-(3« ~^R)b^h-U    (6)

gdzie:

30    — liczba podziałek na skali areometru,

R — skrócony wskaźnik odczytu (odczyt skrócony),

/    — długość podziałki areometru od R = 0 do R = 30 (cm),

h    — odległość od podziałki R = 30 do środka wyporu nurnika (cm);

h = h₀ + hy gdzie: h₀ — odległość od podziałki 30 do górnego końca nurnika, hi — odległość od górnego końca nurnika do środka wyporu nurnika,

V_H — objętość nurnika areometru (cm³).

A — powierzchnia przekroju cylindra używanego do badań areometrycz-nych (cm²).

Aby więc znaleźć długość drogi cząstki przy każdym możliwym odczycie R, należy dla danego areometru znaleźć (zmierzyć) wartość /, oznaczyć położenie środka wyporu nurnika w celu znalezienia (pomierzenia) wartości h oraz oznaczyć wartości V„ i A.

Przebieg oznaczenia

1.    Za pomocą suwmiarki mierzy się odległość między .podziałką 0 a 30 na skali areometru (i).

2.    Do cylindra o objętości 0,5 dm³ wlewa się wodę destylowaną, doprowadza temperaturę do 20°C i odczytuje dokładnie poziom Wody na skali cylindra.

3.    Trzymając za górną część rurki wkłada się areometr do cylindra, zanurzając go do podziałki 30.

4.    Odnotowuje się wysokość podniesienia się poziomu wody przy takim zanurzeniu areometru, odczytując wartość na skali cylindra.

5.    Wyjmuje się areometr z wody, starannie wyciera się i na nurniku nakleja wąski pasek papieru milimetrowego.

6.    Ponownie zanurza się areometr w wodzie, tak aby woda podniosła się od swojego pierwotnego poziomu o połowę wysokości zanotowanej przy zanurzeniu nurnika do podziałki 30.

7.    Po wyjęciu areometru z wody na pasku papieru milimetrowego zaznacza się kreską położenie zwierciadła wody przy takim zanurzeniu nurnika i ponownie zanurzTśię areometr w wodzie sprawdzając, czy kreska ta — oznaczająca środek wyporu nurnika — została oznaczona we właściwym położeniu.

8.    Mierzy się suwmiarką odległość od podziałki 30 do oznaczonego środka wyporu nurnika (/i).

9.    Oznaczenie wartości h przeprowadza się 5-krotnie, a za wynik ostateczny przyjmuje się średnią arytmetyczną ze wszystkich otrzymanych wartości, przy czym nie powinna ona być obarczona błędem większym od ±0,5 mm.

10.    Wartość V_H (objętość nurnika) oznacza się przez porównanie odczytów na skali cylindra przed i po włożeniu nurnika do wody w tym cylindrze (p. pkt.3 i 4), gdyż skala ta jest wyrażona w jednostkach objętości.

11.    Pole przekroju cylindra (o poj. 1 dm³), w którym jest przeprowadzane właściwe badanie areometryczne gruntu, oblicza się ze wzoru:

gdzie: d — średnica cylindra (cm).

Można to pole obliczyć ze znanej objętości wody destylowanej wlanej do cylindra i ze zmierzonej wysokości jej słupa.

12. Ponieważ we wzorze na drogę cząstki H_R wartości /, h, A są wartościami stałymi dla danego areometru i danego cylindra, wartość H_R będzie zmieniała się w zależności od kolejnego odczytu R. Podstawiając zatem do wzoru (6) wszelkie możliwe wartości odczytów R (od 0 do 30 z dowolną dokładnością) można ułożyć tabelę zależności H_K od R dla danego areometru (tab. 16). Tabelę taką wykonuje się dla każdego areometru przed przystąpieniem do właściwej analizy areometrycznej.

3.3. Przebieg badania

1.    Wykonuje się analizę makroskopową.gruntu (o ile nie była zrobiona wcześniej), odnotowując wyniki na formularzu (zał. na końcu).

2.    Z gruntu (o wilgotności naturalnej) przeznaczonego do badania składu granulometrycznego pobiera się <dwie próbki w celu oznaczenia wilgotności (p. rozdz. III) oraz ewentualnie dwie próbki do oznaczenia gęstości właściwej szkieletu gruntowego (p. rozdz. IV).

76

77