Tab. 52. Właściwości fizyczne i mechaniczne lessów i utworów Iessopodobnych z wybranych obszarów
Lessy | ||||
Parametr |
Niecka |
tdziaóska |
Pn.-wsch. |
Utwory lessopodobne |
wysoczyznowc |
dolinne |
Świętokrzyskich | ||
Zawartość trakcji pyłowej (/*) % |
57-89 |
65-85 |
73-91 |
37-70 |
Zawartość frakcji iłowej (fd % |
2-16 |
8-19 |
5-18 |
14-28 |
Zawartość frakcji piaskowej V,) % |
3-20 |
4-17 |
2-15 |
4-30 |
Wilgotność naturalna (w.) % |
2-20 |
3-11 |
4-16 |
19-29 |
Gęstość objętościowa 0) Mg/ra3 |
1,52-1.99 |
1,57-1,67 |
1,50-1,81 |
1,78-2,04 |
Porowatość (n) % |
39-49 |
39-49 |
41-50 |
36-45 |
Granica plastyczności M % |
18-21 |
20-22 |
17-21 |
18-33 |
Granica płynności (wj % |
21-28 |
25-29 |
23-28 |
22-53 |
Wskaźnik plastyczności (//>)% |
3-8 |
3-9 |
3-8 |
10-30 |
Edometryczny moduł ściśliwości pierwotnej w zakresie 0-0,3 MPa (Mo) MPa |
7-26 |
8-20 |
6-24 |
4-14 |
Wskaźnik osiadania zapadowego (i^) |
0,018-0,060 |
0,012-0,027 |
0,08-0,104 |
0,010 |
Wskaźnik pęcznienia (%) |
- |
- |
2-16 |
- |
Zawartość CaCOj (%) |
5-23 |
5-9 |
0,3-11 |
2-3 |
skach lodowcowych lub piaskach trzeciorzędowych, a w dolinie na madach rzecznych. Za J. Jersakiem (1984) wyróżniono od góry: less młodszy, less starszy górny, less starszy dolny.
Utwory lesspodobne występują m.in. na przedpolu Karpat i Sudetów, gdzie zazębiają się miejscami z lessami (E. Myślińska, 1989).
Poszczególne frakcje lessów charakteryzują się określonym składem mineralnym, zbliżonym we wszystkich badanych profilach i obszarach. We frakcji piaskowej występuje przede wszystkim kwarc oraz niewielkie ilości skaleni, łyszczy-ków i kalcytu. Frakcja pyłowa składa się także z kwarcu oraz zmiennych ilości węglanów. We frakcji iłowej stwierdzono przede wszystkim montmorillonit (sme-ktyt), a ponadto domieszkę illitu i nieznaczną kaolinitu. Na rycinie 92 przedstawiono przykładowe krzywe termiczne lessów ż Niecki Nidziańskiej. Wykresy ściśliwości lessów osiadających zapadowo — przedstawiono przykładowo na rycinie 62 (p. rozdz. XTV). Na rycinie 93 przedstawiono zależność pęcznienia lessów od ich wilgotności początkowej.
Ryc. 92. Krzywe termiczne lessów z Niecki Nidziańskiej
Ryc. 93. Zależność między wielkością pęcznienia a wilgotnością początkową próbek lessów z pn.-wsch. obrzeżenia Gór Świętokrzyskich
263