13.3. Realizacja informacji genetycznej
transkrypcja ^translacja ^
Możliwość ekspresji f\ informacji
genetycznej: typowa (A), u niektórych RNA-wirusów (B)
DNA
j
mRNA ^ białko \
— - e est bezpośrednio wykorzy-
• i e realizacji (ekspresji) in-;^-T~.cznej. Proces ten obejmuje : e azy (etapy): transkrypcji oraz
a - synteza nici mRNA komple-—~ arzystającej) do określonego z * : < odującej (matrycowej) DNA.
nc - ./łaściwa synteza białka. Swo-fzcccza' kopia genu (genów), czyli - _-_r. do przełożenia sekwencji nu-- :: na sekwencje aminokwasów.
Mocjo zachodzi na rybosomach.
r- -.pcję przeprowadzają duże enzymy - polimerazy RNA. Na początku transkrypcji polimera-— : - .-. ąże się ze specyficznym odcinkiem DNA - promotorem. Tam następuje związanie poi i -
—■ z DNA i wstawienie tzw. ramki odczytu. Rozsunięcie helisy DNA umożliwia wstawienie -zzego nukleotydu RNA, a po nim kolejnych (wykorzystywana jest do tego pula wolnych trifos-r* zcciukleozydów). Przesuwająca się polimeraza RNA rozsuwa lokalnie helisę DNA i rozwija nić ~r : syntetyzowanej cząsteczki mRNA. Po przejściu polimerazy RNA nici helisy DNA odtwarzają ‘*-rę dwuniciową. Kiedy polimeraza dotrze do specjalnej sekwencji, stanowiącej sygnał termi-odłącza się. Odłącza się też mRNA.
rejon
c 'o motor a
polimeraza RNA transkrybowana nić DNA (nić matrycowa)
Model ogólny transkrypcji, który można odnieść do wszystkich organizmów.
5’ 1 I
prokariotyczny mRNA najczęściej jest policistronowy (jest kopią kilku kolejnych genów) prokariotyczny mRNA już po transkrypcji jest gotowy do dalszych procesów (do translacji) transkrypcja i translacja nie są rozdzielone w czasie i w przestrzeni
sekwencja
sekwencja
niekodująca
liderowa sekwencja niekodująca 5' |
' |
< |
sekwencje (ulegające |
kodująca translacji) |
sekwencja (ulegająca |
kodująca translacji) |
P P P AUG |
AUG |
AUG
miejsce wiązania rybosomu
sekwencja kodująca (ulegająca translacji)
3'
mRNA
Model prokariotycznego mRNA gotowego do translacji