- ma kształt rury o dużej sprężystości, długości około 10-13 cm,
- od góry połączona jest z krtanią, u dołu przechodzi w 2 oskrzela,
- tworzą ją chrząstki ułożone jedno na drugą, ą połączone z tyłu błoniastą ścianą, zawierają włókienka mięśni gładkich. Ich skurcz zwęża światło tchawicy, a rozkurcz - rozszerza,
- wnętrze tchawicy wysłane jest nabłonkiem migawkowym, umożliwiającym zbieranie zanieczyszczeń powietrza. Nabłonek pokryty jest śluzem. Ruch migawek wyrzuca zanieczyszczenia do gardła, gdzie są połykane lub odkrztuszane. Uą/bUftot/f
e) Oskrzela główne
- dzieli się na lewe i prawe
- znajduje się na wysokości 4 i5 kręgu piersiowego kręgosłupa,
- budowa przypomina tchawicę: ich ściana zawiera elementy chrzęstne i mięśniowe, od wewnątrz wysłane błoną śluzową z nabłonkiem migawkowym,
- oskrzela główne rozgałęziają się na oskrzela płatowe, te zaś na segmentowe, które z kolei ulegają dalszym rozgałęzieniom aż do najdrobniejszych oskrzelików, które kończą się pęcherzykami płucnymi,
- podstawowe zadania:
* transport powietrza do płuc,
* ogrzewanie i nawilżanie tego powietrza,
* oczyszczanie powietrza z ciał obcych.
f) Płuca
- są gąbczastej struktury.
- leżą wewnątrz klatki piersiowej,
- mają kształt zbliżony do spłaszczonych stożków,
- lewe płuco jest mniejsze od prawego,
- pokryte są cienką, błyszczącą błoną tzw. opłucną, której wilgotna powierzchnia ułatwia ruch płuc,
- zbudowane są z milionów pęcherzyków płucnych, każdy opleciony jest naczyniami włoskowatymi. W pęcherzykach płucnych zachodzi wymiana
gazowa.
Mechanika oddychania
W oddychaniu płucnym wyróżniamy dwie fazy : wdech i wydech! Jest to proces wciągania powietrza do płuc i wypuszczania go z powrotem, przy czym wdech jest czynnością czynną, a wydech bierną.
W czasie wdechu mięśnie międzyżebrowe kurczą się i powodują ruch żeber w górę i na zewnątrz.
W czasie wydechu mięśnie międzyżebrowe i przepona rozkurczają się, a żebra opadają w dół.
Mechanizm oddychania jest procesem automatycznym, a więc nie zależy od naszej woli.
Pojemność płuc
Pojemność płuc mierzymy za pomocą spirometra. Przeciętna pojemność u dorosłego mężczyzny wynosi około 4500 ml, a u dorosłej kobiety 3200 mi. Regularne ćwiczenia mogą przyczynić się do powiększenia pojemności płuc, u wytrenowanego sportowca może dochodzić do 6000-7000 ml
Wymiana gazowa
Tlen przenika z pęcherzyków płucnych do naczyń włosowatych, na tej samej zasadzie dwutlenek węgla przenika do naczyń włoskowatych. Tlen pobrany z pęcherzyków płucnych dociera z krwią do wszystkich komórek ciała.
Choroby układu oddechowego
Układ oddechowy, ze względu na to, iż ma bezpośredni kontakt ze światem zewnętrznym, jest szczególnie narażony na liczne jego niekorzystne oddziaływania.
Wdychane powietrze zawiera, jak powszechnie wiadomo, cały szereg różnych czynników drażniących i chorobotwórczych, zarówno cząstek materii nieożywionej (pyłów, gazów, aerozoli), jak i żywych mikroorganizmów (bakterii, grzybów, pyłków drzew i traw, spor porostów) iub złożonych struktur z pogranicza