CCF20111206006 (Kopiowanie)

nizacji w 1937 roku znajdowało się około 10 tys. członków. Przeszkolenie wojskowe junaków prowadzono w celu przygotowania ich do zasadniczej służby wojskowej lub szkoły podoficerskiej. Pracę wykonywano na obiektach państwowych i wojskowych, takich jak lotniska, drogi, tory klejowe itp.¹⁸

Związki kombatanckie nie odgrywały większej roli w działaniach bezpośrednich na rzecz wojska i obronności. Ich działalność koncentrowała się głównie na obchodach rocznicowych, kultywowaniu pamięci o własnych dokonaniach oraz utrzymywaniu więzi koleżeńskich. Jedynie dwa związki: Związek Powstańców Wielkopolskich i Związek Powstańców Śląskich prowadziły intensywną działalność szkoleniowo-organizacyjnąna rzecz obronności kraju. Np. na najbardziej nasyconym pod względem wojskowym obszarze Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego funkcjonowały następujące organizacje przysposobienia wojskowego i im pokrewne: hufce szkolne PW, Związek Strzelecki, Związek Oficerów Rezerwy, Ogólny Związek Podoficerów Rezerwy, Związek Rezerwistów, Związek Powstańców Śląskich i oddziały Młodzieży Powstańczej. Związek Harcerstwa Polskiego, przysposobienie wojskowe (kolejowe, pocztowe, konne, leśne)¹''.

Najliczniejszą i najbardziej wpływową organizacją paramilitarną na tym obszarze był Związek Powstańców Śląskich. Łącznie na Górnym Śląsku i Śląsku Cieszyńskim funkcjonowały 384 grupy szkoleniowe, obejmujące swoim działaniem 30 157 członków. Liczebność oddziałów Młodzieży Powstańczej sięgała 10 tys. członków. Łącznie na obszarze Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego w organizacjach paramilitarnych szkoliło się około 62 tys. ich członków. Świadczy to dobitnie o ogromnym zaangażowaniu społeczeństwa tego regionu w przygotowania obronne²⁰.

Najważniejszym osiągnięciem Ministerstwa Spraw Wojskowych i Państwowego Urzędu WF i PW w zakresie przysposobienia wojskowego młodzieży akademickiej była Legia Akademicka utworzona w 1938 roku. Legie Akademickie utworzono w ośrodkach naukowych, takich jak: Warszawa, Lublin, Wilno, Kraków, Lwów i Poznań. W Legii Akademickiej obo-

^,s Komenda Główna Junackich Hufców Pracy mieściła się w Warszawie w gmachu przy ul. Marszałkowskiej nr 151, komendantem głównym mianowano ppłk. Bogusława Kunca.

¹⁹    Kazimierz Pindel, Śląsk w systemie obmnnym Polski w latach 1918-1939, Warszawa 1988, s. 165-170.

²⁰    Kazimierz Pindel, Militarna kontynuacja powstańczego wysiłku zbrojnego na obszarze nad Odrą i Olzą w lalach 1922-1939, [w:] Nad Odrą. Olzą i Bierawką podczas III Powstania Śląskiego, Bytom 1995, s. 335-336.

" lt|/y wały regulaminy i przepisy wojskowe. Podporządkowana była bezpośrednio Ministerstwu Spraw Wojskowych. Komendantami Legii Aka-

•    b inlckicj byli oficerowie służby stałej.

Nu szczególne podkreślenie zasługuje działalność prowadzona w ramach |'i /yiipoKobicnia wojskowego kobiet, które było praktyczną szkołą wycho-wnnln obywatelskiego. Najważniejszym elementem tego szkolenia było nie-w > 111 > I i w i e uświadomienie kobietom ich zadań na wypadek wojny. 9 kwietniu 1938 r. Sejm RP uchwalił ustawę „O powszechnym obowiązku woj-ł owym”, która dawała kobietom prawo do odbywania pomocniczej służby wojskowej. Ustawa dopuszczała możliwość uczestnictwa kobiet w służ-bli* przcciwlotniczo-gazowej, wartowniczej, łączności, technicznej, prze-

•    i wpożarowej, zdrowia, transportowej, biurowej oraz innych zadań potrzebnych dla celów obrony państwa. Na początku 1939 r. zarejestrowanych było ponad 35 tys. czynnych członkiń i uczestniczek przysposobienia woj-i li owego kobiet. W marcu 1939 r. ustanowiono nową formę organizacyjną 'I 'lulania nazwaną Pogotowiem Społecznym PWK, które stawiało sobie

'i cel przygotowanie ogółu kobiet do zorganizowanego, sprawnego współ-il/iitlnnia z wojskiem²¹.

I >użc znaczenie w przygotowaniach obronnych kraju miała Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Była to masowa organizacja społeczna, *1/lulająca od 1923 r. Przez cały okres międzywojenny, aż do końca wojny " 1939 r., najważniejsze dokonania LOPP dotyczyły wyszkolenia społc-i •'•ńsiwa, organizacji struktur funkcjonalnych obrony przeciwlotniczej l przeciwgazowej oraz zapotrzebowania materiałowo-technicznego. Do uilzlnlu w organizacji biernej obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej /uitluło zorganizowanych wielu ludzi. Tylko cywilny personel kierowniczy liczył 70 tys. ludzi. Można więc sądzić, że udział ludności w tych formach obrony był masowy i sięgał setek tysięcy ludzi. Było to niewątpliwie najbardziej spektakularne osiągnięcie w ramach obrony cywilnej.

W drugiej połowie lat trzydziestych do najbardziej interesujących i zna-' ząoych aspektów rozwoju różnorodnych form udziału społeczeństwa w przygotowaniach do obrony kraju było utworzenie i rozwój terytorialnych oddziałów Obrony Narodowej w oparciu o istniejącą już strukturę PI IWPiPW. W ogólnych założeniach, jakie znajdujemy u podstaw tworze-niii i realizacji koncepcji pierwszych oddziałów Obrony Narodowej, miały ¹

27

1

Kii/.imiciz Pindel, Obrona terytorialna [...], op. cit., s. 93-97.