CCI20111111091

7. POMIARY ELEKTRYCZNE

7.1. Klasyfikacja przyrządów pomiarowych

W planowej współczesnej gospodarce socjalistycznej pomiary elektryczne mają bardzo duże znaczenie, gdyż umożliwiają prowadzenie dokładnej kontroli procesów produkcyjnych nie tylko w zakresie produkcji energii elektrycznej, lecz także w zakresie produkcji we wszystkich innych gałęziach przemysłu. Elektryczne bowiem metody pomiarowe znalazły szerokie zastosowanie przy pomiarach wielkości nieelektrycznych. Pomiary przyczyniają się również do oszczędnej gospodarki materiałowej, a tym samym do obniżenia kosztów produkcji.

Do pomiarów używa się różnorodnych przyrządów pomiarowych. Klasyfikację ich można przeprowadzić z różnych punktów widzenia, a mianowicie:

1.    Ze względu na rodzaj prądu rozróżnia się: a) przyrządy na prąd siały, b) na prąd przemienny, c) na prąd stały i przemienny.

2.    Ze względu na charakter pracy rozróżnia się; a) mierniki, czyli przyrządy mierzące pewną określoną wielkość elektryczną, np. napięcie, natężenie prądu itp., będą to woltomierze, amperomierze itp., najczęściej są to przyrządy wskazówkowe, które umożliwiają odczyt na podziałówce wartości wielkości mierzonej. Wykonuje się je jako przyrządy tablicowe lub przenośne. Są też przyrządy rejestrujące, czyli zapisujące, w których przebieg wielkości mierzonej jest wykreślany rysikiem zapisującym na taśmie papierowej przesuwanej przez mechanizm zegarowy; ostatnio buduje się przyrządy pomiarowe skonstruowane w ten sposób, że wynik pomiaru odczytuje się lub jest zapisywany jako oddzielne cyfry przedstawiające wartość mierzonej wielkości. Przyrządy ta-

kie nazywają się cyfrowymi. Zaletą tych przyrządów jest uniknięcie uchybów przy odczytywaniu wartości wielkości mierzonej na podstawie wychylenia wskazówki przyrządu; b) wskaźniki, czyli przyrządy, które jedynie stwierdzają obecność lub zanik, np. napięcia, prądu itp. (będą to więc wskaźniki napięcia, prądu itp.); c) liczniki, czyli przyrządy zliczające, np. liczniki energii elektrycznej.

3.    Ze względu na zasadę działania. Pod tym względem rozróżnia się przyrządy: a) magnetoelektryczne (z ruchomą cewką), b) elektromagnetyczne, c) ekletrodynamiczne, d) cieplne, e) indukcyjne, f) elektrostatyczne, g) wibracyjne.

4.    Ze względu na dokładność wskazań przyrządu rozróżnia się na podstawie przepisów międzynarodowych następujące klasy dokładności mierników: 0,1; 0,2; 0,5; 1,0; 1,5; 2,5. Liczba danej klasy określa jednocześnie graniczny uchyb względny w procentach odniesiony do największego odchylenia wskazówki, jakie jest dopuszczalne dla danego miernika. A więc np. wskazania miernika klasy 1,5 przy największym odchyleniu wskazówki nie mogą być obarczone uchybem większym niż 1,5% wartości mierzonej.

Mierniki klasy 0,1; 0,2 i 0,5 należą do grupy przyrządów laboratoryjnych, mierniki klasy 1,0; 1,5; 2,5 należą do grupy przyrządów technicznych.

Tablice 7-1 i 7-2 zawierają zestawienie znaków międzynarodowych służących do oznaczania przyrządów. Znaki te umieszczone

Tablica 7-1

Nazwy i oznaczenia mierników

Wielkość mierzona	Nazwa miernika	Oznaczenie
Natężenie prądu 1	amperomierz	A
Napięcie, s. em. U, E	woltomierz	V
Opór R	omomierz	Q
Moc P	watoimiierz	W
Częstotliwość f	częstościomierz	Hz
Przesunięcie fazowe cos tp	fazomierz	<P

na tarczy podziałkowej przyrządu określają: przeznaczenie przyrządu, rodzaj przyrządu ze względu na zasadę działania i położenia przyrządu podczas pomiarów.

183