CCI20111111093

Współdziałania pola magnetycznego magnesu trwałego i prądu płynącego przez cewkę wytwarza moment napędowy (rysunek 7-2), pod wpływem którego obraca się organ ruchomy; obrotowi jego przeciwdziała moment zwracający wytworzony przez sprężynki 6 i 7. Obrót układu ruchomego trwa dopóty, dopóki moment napędowy nie zrównoważy się z momentem zwracającym sprężynek. Ciężarki 8 służą do zrównoważenia układu ruchomego. Ponadto miernik ma tzw. nastawkę zerową (zerownik) 10, służącą do regulacji położenia zerowego wskazówki

Kąt odchylenia wskazówki miernika jest wprost proporcjonalny do natężenia prądu I płynącego przez cewkę, wobec czego po-

działka mierników magnetoelek-trycznych jest równomierna.

Po włączeniu prądu do obwodu z przyłączonym miernikiem, na skutek bezwładności organu ruchomego miernika, organ ten mógłby nie osiągnąć od razu położenia równowagi, lecz dopiero po wykonaniu kilku wahnięć. Utrudniałoby to i opóźniałoby natychmiastowe odczytanie wskazania przy-

Rys. 7-3. Amperomierz magneto- ^r^^du' ^Ab^ ^zaP^obiec wahaniom elektryczny z bocznikiem organu ruchowego, stosuje się

urządzenia tłumiące. W miernikach magnetoelektrycznych tłumienie osiąga się za pośrednictwem prądów indukujących się w ramce aluminiowej cewki podczas jej ruchu w polu magnetycznym; prądy te wywołują hamowanie układu ruchomego.

Mierniki magnetoelektryczne buduje się jako woltomierze i amperomierze; mierniki mierzące małe natężenia prądu w zakresie od 1 • 10~¹⁰ do 1 • 10^_1 A nazywamy galwanometrami.

Zwiększenie zakresu pomiarowego amperomierzy osiąga się stosując boczniki. Przez równoległe włączenie do amperomierza bocznika (rys. 7-3) o odpowiednio małym oporze można spowodować, że przez miernik magnetoelektryczny popłynie prąd o natężeniu odpowiadającym jego zakresowi, np. I_A = 0,1 A, a przez bocznik I_B — 9,9 A i zakres pomiarowy tak zbudowanego przyrządu wynosi

I = I_A+I_B = 0,1 + 9,9 = 10 A

Mierniki magnetoelektryczne buduje się również jako woltomierze. Różnią się one tym od amperomierzy, że zamiast równolegle przyłączonych do cewki ruchomej przyrządu boczników

0    małym oporze, mają połączone szeregowo z cewką oporniki dodatkowe o oporach znacznie większych do oporu cewki. Odpowiedni zakres pomiarowy woltomierzy uzyskuje się przez zastosowanie odpowiednich oporników dodatkowych, o tym większym oporze im większy ma być zakres pomiarowy woltomierza.

Mierniki magnetoelektryczne odznaczają się dużą dokładnością

1    małą wrażliwością na wpływ obcych pól magnetycznych. Są one budowane jako laboratoryjne i jako techniczne — tablicowe lub przenośne.

Mierniki magnetoelektryczne nadają się do pomiarów prądu stałego. Organ ruchomy miernika magnetoelektrycznego włączonego do obwodu prądu przemiennego nie odchyla się na skutek bezwładności układu ruchomego i szybkiej zmienności zwrotu siły F (rys. 7-2). Jednak mierniki magnetoelektryczne wyzyskuje się także do pomiarów prądu przemiennego przy zastosowaniu prostowników stykowych, o których będzie mowa w § 8.9, daje to możliwość stosowania ich do pomiaru prądów przemiennych rzędu od 0,2 do 50 mA, których przyrządami np. elektromagnetycznymi nie daje się zmierzyć.

7.3. Mierniki elektromagnetyczne

Praca miernika elektromagnetycznego opiera się na zasadzie oddziaływania pola magnetycznego, wytworzonego przez prąd mierzony, na rdzeń ze stali miękkiej umieszczony w tym polu.

Miernik składa się z cewki nieruchomej 1 (rys. 7-4) i płaskiej płytki 2 ze stali miękkiej, umocowanej mimośrodowo na osi wraz ze wskazówką 3. Na osi jest ponadto osadzone skrzydełko 4 tłumika powietrznego, składającego się z komory tłumikowej, w której porusza się wspomniane skrzydełko 4. Skrzydełko nie dotyka ścianek komory. Moment tłumiący powstaje podczas ruchu organu

187