odbywa się przy przesuwaniu suwaka, wywołanym przez mierzoną wielkość nieelektryczną. Znalazły one zastosowanie do pomiarów poziomu cieczy w zbiorniku, dużych przesunięć określonych obiektów.
Na rys. 7-21 przedstawiono schemat układu do pomiarów poziomu cieczy. W zbiorniku na powierzchni cieczy jest umieszczony pływak, który za pomocą układu dźwigni jest połączony z ruchomym stykiem przetwornika oporowego. Zmiana poziomu cieczy
Rys. 7-21. Schemat układu do pomiaru poziomu cieczy
w zbiorniku wywołuje podniesienie albo obniżenie pływaka, a tym samym zmiany oporów Rx i R2, które są włączone odpowiednio do obwodów dwóch cewek miernika elektromagnetycznego ilorazowego. Wychylenie wskazówki tego miernika nastąpi wskutek nierównomiernego przyciągania rdzenia w kształcie sierpa przez cewki, o ile płynące w nich prądy będą się różniły wobec różnych wartości oporów: Ri i R2■ Podziałka miernika jest wyskalowana w jednostkach określających poziom cieczy.
b. Przetworniki oporowe stykowe
Zasada działania tych przetworników polega na wykorzystywaniu zjawiska zmiany oporu styków niektórych materiałów pod działaniem ciśnienia. Należą do nich przetworniki węglowe i ten-solitowe.
Przetwornik węglowy składa się ze stosu płytek węglowych (rys. 7-22 a), którego opór całkowity zmienia się pod wpływem na-
Rys. 7-22. Przetworniki: a) węglowy, b) tensolitowy:
1 — płytiki węglowe, 2 — śruba dociskająca, 3 — sworzeń wywierający nacisk, 4 — obudowa, 5 — krążki metalowe, 6 — przekładki izolacyjne, 7 — krążki miedziane
cisku powodującego zmiany oporu styków między płytkami. Płytki wykonuje się z węgla elektrodowego o grubości 1 do 3 mm i średnicy 5 do 15 mm, stos zawiera 10 do 15 płytek. Opór stosu zależy od stopnia nacisku wywieranego za' pośrednictwem sworznia 3.
Do zacisków a i b przyłącza. się źródło napięcia oraz miernik wyskalowany w jednostkach siły lub ciśnienia. Przetwornik ten nadaje się także do pomiarów odkształceń mechanicznych.
Przetwornik tensolitowy nazywany też tensometrem składa się z taśmy wykonanej z tensolitu, którym jest mieszanina proszku grafitowego z lakierem bakelitowym. Taśmę przykleja się do papieru, a papier do elementu badanego (rys. 7-22 b), w którym mają
205