CCI20111111173

ma jak i w silnikach indukcyjnych. Wirnik transformatora obrotowego nie ma pierścieni ślizgowych i szczotek, ponieważ obrót jego dokonuje się w granicach określonego kąta (od 0 do 90°) zaciski więc uzwojeń wirnika W_u W₂, W₃ i W₄ łączy się z uzwojeniem za pomocą giętkich przewodów.

Na schemacie rys. 15-6 przedstawiono dla uproszczenia uzwojenia stojana S_l—S₂ i S₃—S₄ oraz wirnika    —W₂ i W₃—W₄

w postaci pojedynczych zezwojów.

Tego typu transformator obrotowy umożliwia przy doprowadzonym do uzwojeń stojana napięciu przemiennym uzyskanie na zaciskach uzwojenia wirnika napięcia o wartościach proporcjonalnych do sinusa i kosinusa kąta a, jaki tworzą ze sobą osie uzwojeń stojana i wirnika. Na przykład przy doprowadzonym napięciu przemiennym U_x do uzwojenia stojana Sj—S₂ przy otwartych uzwojeniach pozostałych i przy położeniu wirnika tak jak na schemacie rys. 15-6 (kąt a = 0), w uzwojeniu wirnika Wx—W₂ indukuje się s.em., E_wl2 o wartości największej E_m, natomiast w uzwojeniu wirnika W₃—W₄ wartość s.em. E_w3i = 0.

Po obróceniu wirnika o kąt a (rys. 15-7) £_wl2 = E_m cos a; i E_w3l = E_m sin a.

A zatem przy obracaniu wirnika w uzwojeniu jego W₄—W₂ wartości s.em. zmieniają się proporcjonalnie do cos a, a w uzwojeniu W_l3—W₄ proporcjonalnie do sin a. Uzwojenie stojana S₁—S₂ traktujemy jako pierwotne, a oba uzwojenia wirnika jako -wtórne.

Przy włączaniu obciążenia Z np. do zacisków uzwojenia W₃— —W₄ (rys. 15-7) popłynie w tym uzwojeniu prąd, który spowoduje, że pomiędzy E_w3i a sin a nie będzie proporcjonalności. Jest to wywołane polem magnetycznym prądu płynącego w uzwojeniu W₃— —W₄. Dla skompensowania tego pola doprowadza się pewne napięcie do uzwojenia S₃—S₄ stojana.

15.4. Amplidyna

W urządzeniach automatyki stosuje się obok omówionych już wzmacniaczy lampowych i tranzystorowych wzmacniacze maszynowe. Przykładem takiego wzmacniacza maszynowego może być amplidyna, która jest pewną odmianą obcowzbudnej (p. 12.4) prądnicy prądu stałego. Schemat amplidyny jest przedstawiony na rys. 15-8. Moc wejściowa jest doprowadzana do uzwojenia wzbudzenia zwanego obwodem sterującym, w którym płynie prąd Ij. Wytworzony przez ten prąd w uzwojeniu strumień magnetyczny <ł>_s w wirującym twormku amplidyny wznieca siłę elektromotoryczną, która w zwartym przez szczotki obwodzie spowoduje przepływ stosunkowo dużego prądu I >, który wywoła strumień poprzeczny $_p. Strumień ten wznieca w uzwojeniu twornika siłę elektromotoryczną dającą pewne napięcie na szczotkach a-b, wówczas przez przyłączone do zacisków wyjściowych amplidyny obciążenie R popłynie prąd I. Szczotki c-d są zwarte, więc napięcie na nich jest bardzo małe. Moc U_cdI₂ wynosi ok. 1% mocy U_abI, będącej mocą wyjściową. A ponieważ moc obwodu sterującego (moc wejściowa) TJ₁1₁ wynosi ok. 1% mocy U_CCih> wobec tego moc wyjściowa U_abI jest ok. 10 000 razy większa niż moc wejściowa doprowadzana do sterowania. A zatem w amplidynie kosztem energii mechanicznej dostarczonej przez silnik napędowy zachodzi jak gdyby wzmocnienie energii doprowadzonej do obwodu sterującego z bardzo dużym stopniem wzmocnienia ok. 10 000.

1

Rys. 15-8. Schemat amplidyny

15.5. Obsługa i bezpieczeństwo pracy przy obsłudze maszyn elektrycznych

Przy obsłudze maszyn elektrycznych wymaga się przede wszystkim utrzymywania ich w jak największej czystości. Toteż maszyny duże przed każdym ich uruchomieniem należy dokładnie oczyścić, silniki małe należy oczyszczać co pewien czas, zależnie od ich stanu.

347