charakterystyka zbiornika

Niekorzystna jest lokalizacja zbiornika na podłożach torfowych i gytiach oraz na cienkiej warstwie gruntów niespoistych, a niekiedy i spoistych podścielonych płytko zalegającymi spękanymi skałami. Za wyjątkowo niekorzystne należy traktować przypadki, w których przewiduje się wypływanie rozległych wysp torfowych lub gdy na terenie czaszy występują cenne materiały budowlane, surowce łub inne kopaliny.

Wskazane jest usytuowanie zbiornika wśród łagodnych zboczy, na których nie było i nic przewiduje się zsuwów i które charakteryzują się odpornością na abrazję, oraz na obszarach, gdzie istnieją korzystne warunki dla posadowienia budowli (zapory i upustu) i gdzie występują blisko położone złoża gruntów do budowy zapory.

6.4. CHARAKTERYSTYKA ZBIORNIKA I SKUTKI JEGO BUDOWY

6.4.1. Charakterystyka geometryczna

Podstawowymi charakterystykami geometrycznymi zbiornika są krzywa pojemności 1 i krzywa powierzchni zalewu 2 (rys. 6-1). Umożliwiają one odczytanie pojemności i powierzchni zalewu dla każdej rzędnej zwierciadła wody i w każdej warstwie zbiornika, a także zorientowanie się, na jakich wysokościach następuje duży wzrost obszarów zalanych przy miemyem przyroście objętości (np. krzywa 2 na rys. .6-1 powyżej NPP), jak zmniejszą się obie omawiane wielkości po wykonaniu zapór bocznych, jakie odsłonięcia powstaną po wykorzystaniu .warstwy użytecznej itp. Krzywa długości brzegów 3 ma znaczenie pomocnicze. Służy ona do zorientowania się, od jakich rzędnych rosną znacznie długości brzegów, które mogą być niszczone i mogą wymagać ochrony; zauważyć trzeba, że wzrost długości brzegów należy rozpatrywać łącznie z ich ukształtowaniem w rzucie ,poziomym i wprzekrojach poprzecznych, gdyż nic każde zwiększenie ich długości jest szkodliwe.

6-1. Wykresy charakteryzujące geometryczne cechy zbiornika: a) wykresy, b) warstwice dna zbiornika do sporządzenia wykresów

/ — krzywa pojemności zbiornika, 2 — krzywa powierzchni zalewu, S — krzywa długości linii brzegowej, 4 — warstwie* dna, 5 -— zapora

Krzywą pojemności, która jest krzywą sumową objętości wody V zawartej między poszczególnymi poziomami, tworzy się, sumując objętości wyznaczone ze wzorów

i.i t i

- 1

2

(F_; + F_{i + 1})

(Fi + Fi _{+ l}+i/Fi^Fi+l)

(6-1)

(6-2)

gdzie: 4K_fti+I —przyrost objętości zbiornika między warstwicarai i oraz i+l,

J^M+i ⁼ FTf+j —H_{ — różnica rzędnych tych warstwie,

F_{i + 1} —pola obwiedzione warstwicami i Oraz i+l i linią zapory (łub zapór).

Oba wzory można ocenić jako jednakowo dokładne. Sposób konstruowania krzywych powierzchni zalewu i długości brzegów zbiornika nie wymaga wyjaśnień.

6.4.2. Zdolność zbiornika do zmniejszenia szczytowego przepływu wezbraniowego (spłaszczenia fali)

Fala wezbraniowa przechodząc przez zbiornik pozostawia w nim, jeżeli poziom jego zwierciadła się podnosi, część swojej objętości, dzięki czemu odpływy ze zbiornika są mniejsze niż dopływy do niego. W małych zbiornikach magazynowanie części wód wezbraniowych następuje zawsze, lecz w niewielkim stopniu w niedużej warstwie wody nad koroną stałych przelewów bez zamknięć. Następuje ono również, lecz w stopniu nie dającym się przewidzieć, w tej części zbiornika, która została opróżniona w toku jego użytkowania (rezerwa przypadkowa).

59