Chemia rep53

Nazewnictwo alkanów według systemu IUPAC

CH,

CH,

ch₃ ch₃

IV

2,2,4 - trimelylopentan

Zasadnicze reguły nazewnictwa systematycznego (wg systemu IUPAC) są następujące:

1. Jako strukturę podstawową związku wybiera się najdłuższy ciągły łańcuch, a następnie rozpatruje się związek jako pochodną tej struktury, uzyskanąprzez zastąpienie atomów wodoru różnymi gru parni alkilowymi. Izobutan można uważać za pochodną propanu, w którego cząsteczce jeden atom wodoru został zastąpiony grupą metylową; dlatego można ten związek nazwać metylopropanem.

CH,CHCH₂CCH₃ CH₃CH₂CH₂CH —CH — C — CH₂CH

CH CH₃ CH₂

/\    I

CH₃CH₃    CH,

V

3,3 dietylo - 5 - izopropylo - 4 - metylooktan

ch3chch3	CH3CH2CH2CHCH3	CH3CH2CHCH2CH3
ch3	ch3	ch3
I	II	III
metylopropan (izobutan)	2 - metylopentan	3 - metylopentan

2.    Gdy jest to konieczne, jak w przypadku izomerycznych metylo-pentanów (II i III), oznacza się kolejnym numerem atom węgla, do którego przyłączona jest grupa alkilowa.

3.    Atomy węgla w łańcuchu podstawowym numeruje się tak, aby atom węgla, przy którym znajduje się podstawnik, oznaczony byl możliwie jak najmniejszą liczbą; dlatego związek II nazywany jest 2-metylopentanem, a nie 4-metylopentanem.

4.    Jeżeli takie same grupy alkilowe występują w cząsteczce kilka razy jako łańcuchy boczne, to liczbę tych grup określa się przedrostkiem di-, tri-, tetra- itd., a pozycje każdej grupy w łańcuchu wskazuje się pomocą odpowiednich liczb, jak w przypadku 2,2,4 trimetylopentanu (1V) *i Jeżeli do łańcucha podstawowego dołączonych jest kilka różnych Krup alkilowych, to wymienia się je kolejno w porządku alfabetycznym, jak w przypadku 3,3-dietylo-5-izopropylo-4-metylooktanu (V).

łł/.ędowość atomów węgła i wodoru

Klasyfikacja każdego atomu węgla alkanu według liczby zwią-/nnych z nim innych atomów węgla okazała się bardzo użyteczna. Plcrwszorzędowy (1°) atom węgla jest połączony tylko z jednym ułomem węgla; drugorzędowy (2°) atom węgla połączony jest dwoma, a trzeciorzędowy (3°)- z trzema atomami węgla.

Każdy atom wodoru sklasyfikowany jest podobnie jak atom węgla, do którego jest przyłączony, i otrzymuje takie samo oznaczenie - pierwszorzędowy, drugorzędowy i trzeciorzędowy.

Właściwości fizyczne alkanów

Właściwości fizyczne alkanów są podobne do właściwości fizycznych metanu i zgodne ze strukturą alkanu. Cząsteczka alkanu /uwiera wyłącznie wiązania kowalencyjne. Wiązania te albo łączą ilwn atomy tego samego pierwiastka, a więc sąniepolame, albo łą-. /j| dwa atomy, które różnią się nieznacznie elektroujemnością, i wledy są tylko słabo polarne.

104

105