CIMG0126

15

LAUłaaanie. puzzli

X i astępnym krokiem po poznaniu zbrodniarza i popełnionych przez ] \J niego czynów powinna być konfrontacja. Musimy zatem zdecydować, kogo umieścić w galerii podejrzanych.

Ze wszystkich czynników zakaźnych najważniejsze dla nas są bakterie i wirusy. Te maleńkie organizmy zwane są czasami mikrobami; jak napisała o nich Hilaire Belloc:

Choć nie dostrzegasz go, bo jest mały Mikrob opanował świat bez reszty cały A ludzie w nadziei, że go zobaczą W mikroskop zerkają, życie własne tracą.

Bakterie

Bakterie to jednokomórkowe organizmy długości od ułamka do kilku mikronów. Są one zbyt małe, aby je zobaczyć gołym okiem. Oglądane pod mikroskopem, mają kształt pałeczki, spirali lub sfery, a mimo małych rozmiarów ich struktura jest bardzo złożona. Te najliczniejsze ze wszystkich organizmów pełnią istotną rolę w podtrzymywaniu życia na Ziemi. Jedynie nieliczne gatunki są zakaźne, wywołując u człowieka groźne choroby.

Niektóre choroby bakteryjne rozprzestrzeniają się przy współudziale insektów, kleszczy czy wszy; dotyczy to dżumy dymieniczej (przenoszonej przez pchły) oraz epidemii tyfusu, który w przeszłości powodował dużą śmiertelność wśród społeczności żyjącej w ciasnocie i złych wa-

„jakach sanitarnych. Choroba przenoszona jest przez wszy, a nieleczona antybiotykami powoduje śmiertelność na poziomie 20 procent. Historycy (błędnie) starali się wskazywać tyfus jako sprawcę wybuchu zarazy, któ-,3 w żaden sposób nie mogła być wywołana dżumą dymieniczą.

Wirusy

Wirusy, różniące się między sobą rozmiarami, są znacznie mniejsze niż bakterie i można je zobaczyć wyłącznie pod mikroskopem elektronowym. W przeciwieństwie do bakterii, mogą się rozmnażać tylko wewnątrz żywego organizmu - zwierząt, roślin czy nawet bakterii. Ponieważ nie mogą rozmnażać się samodzielnie, nie uważa się ich za żywe organizmy.

Wszystkie wirusy są parazytami siejącymi spustoszenie wśród ludzi i wywołującymi poważne epidemie. Rozpoczynają od sprytnego znalezienia dostępu do komórek w naszym ciele, a znalazłszy się w środku, zaczynają przejmować mechanizm genetyki komórki, który następnie zostaje podporządkowany jego rozkazom. Omówiliśmy, jak HIV przez CCR5 wnika do białych krwinek, po czym zaczyna swoją brudną robo-

P

Wirus zakaźny jest prostym zestawem instrukcji, podobnym do programu komputerowego. Praca każdej komórki w naszym ciele jest zwyczajowo zarządzana przez komendy zapisane w DNA. Wnikający wirus dostarcza nowy zestaw informacji, komórka przerywa swoją normalną pracę i wkłada cały wysiłek w tworzenie kopii wprowadzonego programu. W ten sposób wirus czyni komórki swoimi niewolnikami, zmuszając je do zapewnienia materiałów wyjściowych i energii potrzebnej do rozmnażania. Wirusy reprodukują się z fenomenalną szybkością. Pojedynczy, zwykły wirus może stworzyć 16 milionów swoich kopii dziennie.

Poniżej przedstawiamy mały „album przestępców” chorób wirusowych:

• HIV{AIDS). Wirus HIV niszczy układ odpornościowy i w ostateczności ofiara umiera w wyniku innego zakażenia lub z powodu choroby nowotworowej. Przekazywany jest w sposób bezpośredni przez płyny ustrojowe lub nasienie. Na razie nie ma na niego leków.

189