CIMG0144

17

Dlaczego nagle, zniknęła dżuma lo*wofoc2ha?

Dżuma w Anglii i na północy kontynentu europejskiego z trudem przetrzymywała zimę. Uznaliśmy, że zdołała utrzymać się przez stulecia dzięki powtarzającym się nawrotom z Francji. Ze Szkocji zniknęła w 1649 roku, a po 1666 roku szybko wygasła w Anglii, nie mogąc przetrwać zimowych miesięcy oraz na skutek braku nowych źródeł zarażenia pochodzących z kontynentu. Pojawia się zatem pytanie: dlaczego dżuma opuściła swój bastion we Francji?

Prawdopodobnie nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Wpłynąć na to mogło kilka czynników. Ponadto nie było nadziei na długotrwały okres bez wystąpienia choroby - jej pojawienie się było tylko kwestią czasu.

^tała epoka lodowcowa

W XVI i XVII wieku klimat na świecie znacząco się ochłodził. Początek małej epoki lodowcowej był spowodowany małą aktywnością Słońca, przesuwaniem się lodowców oraz obniżeniem temperatury powietrza. Główny okres ochłodzenia rozpoczął się w 1560 roku, lecz już w 1506 roku odnotowano w południowej Francji ciężką zimę, a Morze Śródziemne zamarzło w okolicach Marsylii.

W Europie zmiany klimatyczne były najlepiej widoczne w marcu. Stał się on zimny i wietrzny, z małą ilością opadów. Prawdopodobnie pogoda o tej porze roku była kształtowana przez blokowanie obszarów wysokiego ciśnienia oraz północne wiatry. Kolejne miesiące wiosenne były zimne i suche, a czerwiec chłodny i wilgotny.

JjSdS znaczenie w zmniejszeniu zdolności dżumy do nawro-

chłodnej temperatury na wiosnę i na początku lata

\jyfi po zimie.    .

Ochłodzenie przyczyniło się do zniknięcia choroby z Angin, i - co waż-(liejsze - powstrzymało szerzenie się jej we Francji.

Lala 30. stanowią wyjątek od reguły, ponieważ podczas tej dekady pogoda była stosunkowo ciepła. Był to czas, kiedy dżuma w Europie wywoływała epidemie w Niemczech i we Francji. W odróżnieniu lata 40. były najzimniejszą dekadą ze wszystkich lat panowania dżumy. Wtedy właśnie choroba straciła na surowości, wywołując tylko kilka mniejszych epidemii na kontynencie.

r"Vocecluł*y ocl\**cmy zdrowia

W całej Europie władze medyczne wprowadzały stopniowo coraz skuteczniejsze środki służące wykrywaniu choroby i zapobieganiu epidemiom. W XVII wieku nawet na prowincji szybko rozpoznawano przypadki chorobowe i wprowadzano odpowiednie procedury polegające na izolowaniu chorych w wyznaczonych szpitalach zakaźnych, tworzeniu kordonów sanitarnych oraz kwarantannie Między miastami ustalono wymianę regularnych, nieformalnych informacji. Każda łódź wpływająca do portu, każdy obcy przybywający do miasta - byli traktowani z wielką podejrzliwością, jeśli przybywali z miejsc, w których szalała zaraza. We Francji od podróżnych przyjeżdżających do miast wymagano pozytywnych świadectw sanitarnych.

Wszystkie te środki nie były w stanie powstrzymać epidemii, jednakże na pewno miały wpływ na zmniejszenie śmiertelności. A po 1646 roku, kiedy choroba zanikała, mogły pomóc w ograniczeniu jej rozprzestrzeniania.

Wygaśnięcie dżumy v\ck Bliskim \f\)sckodzie.

Jeśli ognisko dżumy istniało na wschodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego, wygasło ono z powodu braku nowych źródeł zakaźnych. T>m samym i we Francji choroba nie odnawiała się i nie dochodziło do nasilenia istniejących epidemii.

215

1