DSC00297

f\nvn*<v

f\nvn*<v

wieści xnt> mentalne i wyicorzysiujące » preromantyczny

instruowane ^rV '^vVparl po. 8°^lVcyzm

(powieści Anny Mostowskiej). Przed rokiem 1830 powstały powieści klemcntym z Tańskich Hoffmanowej: Listy Elżbiety Rzeczyckiej (\^Ą) ,<:a. l>zu-r::k Franciszki Krasińskiej (1825), pisane w tym nurcie. W |_a. tach trzydziestych w duchu romantycznego ekspresjonizmu cechującego francuską jiowicść historyczny (Wiktor Hugo, Prosper Mćrimće) tworzy! • Zygmunt Krasiński ( ► Agaj-Han) oraz Dominik Magnuszewski gmstśpanny Urszuli. IMS). Nadal jednak rozwijała się powieść Walter-skotou ska, m in u twórczości -► Józefo Ignacego Kraszewskiego, autora Zygmunt i m sktchczasóu(1846). W kręgu -> koterii petersburskiej popularna była pouicsc „sarmacka” (określana przez pisarzy tej grupy mianem „narodowej"), polska odmiana powieści walterskotowskiej, opiewająca czasy saskie i ostatnie lata 1 Rzeczypospolitej, gloryfikująca dawne obyczaje i potępiająca oświecenie (Listopad, 1845-1846, -* Henryka Rzewuskiego). Powieść poświęconą dawnej -> Ukrainie stworzył na emigracji Michał Czajkowski (Wemyhora, 1838), nawiązując do konwencji * ballady, • legendy i ♦ powieści poetyckiej. W omawianej epoce rozwijała >ię również powieść paraboliczna, oparta na biografii bohatera. Poprzez alegoryczną konstrukcję odnosiła się do problematyki patriotycznej i dylematów moralnych (celem użycia alegorii było uśpienie czujności cenzury). Taką powieścią był Król zamczyska (1841) -> Seweryna Goszczyńskiego oraz Poganka (1846) * Narcyzy Żmichowskiej. Rozwijała się również romantyczna powieść polityczna, jej pionierem byl )an Czyński, autor Cesarzewicza Konstantego i Joanny Grudzińskiej, czyli Ja-

.itooisw" ' w .lcry UzinsKU rronv ...... . _f>

_1H M) Najciekawszą powic-Ać tego rodzaju, Ym-

polskie^’ ( »•» * ..... _U)/iA»ki. Próbę napisania powicie, w du-

' ...i/ir/ył ' ^Wl‘    i.iln.V/ Słowacki. Olft/.UC Pd/M

<r stworzy* * ^WoJ ' v _ooti_i;.| . Juliusz Słowacki, pisząc ftoiffl

ł^/f'^>"^,,,rnc.'w^ski"' ⁽ • ^{SU r}'w i/nym nurtem powieściowym była powieść fi"* ^#"j ₍1842). KoU-iHy** •    ‘    do realizmu przedstawienia zaczerp-

f !.....Balzaka. Takie dzieła tworzyli glów-

i m.!"- * powiośc ^    |_gnacy Kraszewski oraz mmc| dziś

"^lC‘^f|ń/.ef Kor/eniow.    _ Jó/.cfDzicrz.kowski,Teodor Tomasz Jeż

Kaczkowski, Jan Zachariasiewicz (por. (»S^nU"^U !le tendencje w okresie romantyzmu).

realistyczni

powieść poetycka

• utwór epicko-liryczny pisany wierszem (początkowo trzy-^D nasiennie jedenastozgloskowcem), którego dygresyjne - frag-^,UKSl0*’ V istruowiino w odmiennej gatunkowo konwencji. Prekursorem mcntysKOt j    _{Sc()(t (-> wa}lterskotyzm), autor m.in. Pani jeziora

mUłł mworu opatrzonego podtytułem „poemat". W -> romantyzmie ¹ ,_t,_in * nopularnością cieszyły się powieści poetyckie George’a Byrona °₍\bajronizni), który w ciągu dwóch lat (1813-1814) napisał cztery wy-bitne utwory tego rodzaju: Narzeczona z Abydos, Korsarz, Giaur i Lara. Postać Jacka Soplicy (-*Pan Tadeusz) powstawała niewątpliwie pod wpływom wzorców znanych w bajronowskiej powieści poetyckiej (dotkliwa krzywda, upokorzenie, utracona miłość, zemsta połączona ze zbrodnią, która przypadkowo została uznana za mord polityczny, potem pokuta i nawrócenie).

Powieść poetycka przyczyniła się do popularyzacji postawy określanej mianem bajronicznej i jako dzieło Byrona stała się przedmiotem krytyki (czego literackim wyrazem jest -> Pan Jowialski -> Aleksandra I redry). Za pierwszą polską powieść poetycką uznali badacze -> Marię > Anton,ego Malczewskiego, gdyż -> Grażynę -> Adama Mickiewicza ^{dziś za} P^rzeiściowe ogniwo w rozwoju gatunku (Marian Maro -* Juliusz ° u^{eŚlaH U,WOry leg0 typu mianem} ..powieści” i dopie-

Pow_Stalep_rze 7oS^lmSo^{Pe,ne, naZWy g3tUnkU podtytule} Lambra-

lenrod i jzamek i,,    ^P0W1f^{ŚC1 poetyckie:} Maria, -» Ko,nad Wal-

przykłady nowego nnunku“T' ^{PrZCZ krylykę 2a} wzorcowe ^{8 gatUnku}‘ ^Istotns» ^c<*hą polskiej powieści poetyckiej