DSC02234

dobrą sprawę nic nie wynika, ponieważ nie precyzuje ona bliżej ani metody nauczania problemowego, ani też oczekiwanych wyników. Nauczanie problemowe może mieć przecież różną postać, podobnie sprawa przedstawia się z wynikami. Ilustracją hipotezy poprawnej z punktu widzenia omawianego obecnie wymagania wydaje się następujące przypuszczenie: „podstawowym warunkiem efektywności nauczania oraz kształcenia samodzielności myślenia uczniów na lekcjach przedmiotów matematyczno-przyrodniczych w klasach licealnych jest problemowe ujmowanie materiału programowego, umożliwiające uczniom dostrzeganie, formułowanie, rozwiązywanie i sprawdzanie określonych zagadnień w roku własnej działalności poznawczej, opartej zarówno na czynnościach myślowych, jak i praktycznych” CC. Kupisiewicz, 1976, s. 22). Hipoteza ta uszczegółowia zarówno planowaną strategię nauczania, jak i oczekiwane w wyniku tego nauczania rezultaty. Formułowanie hipotez zbyt ogólnych jest przeważnie domeną początkujących badaczy, których wygórowana ambicja nic pozwala podejmować zadań naukowych w węższym zakresie (por. R. M. W. Travers, 1964, s. 90 i n.).

Inne wymagania, jakie stawia się poprawnie sformułowanym hipotezom roboczym, sugerują m.in. konieczność wyrażania ich w możliwie prostych słowach i wiązania z nimi takich treści, które dałyby się sprawdzić w rozsądnych granicach czasowych. Zwraca się również uwagę na co, aby hipotezy dotyczyły istotnych dla danej nauki spraw i miały moc teoriorwórczą. Innymi słowy, zwraca się baczną uwagę na jej funkcję poznawczą. Pełniąc tę funkcję, staje się ona ważnym narzędziem inwencji twórczej i istotnym elementem postępu naukowego. Umożliwia bowiem coraz to nowe i szersze widzenie obserwował nych faktów i zdarzeń. Inna przysługująca jej funkcja, o której była już mowa, polega na odpowiednim ukierunkowaniu wyników badacza. Rzecz jasna — dwie wspomniane dopiero co funkcje spełnia jedynie ta hipoteza robocza, która pozostaje w zgodzie z wszystkimi wymienionymi wyżej warunkami. Nieprzestrzeganie ich dyskwalifikuje ją metodologicznie, ponieważ utrudnia lub uniemożliwia naukowe jej zweryfikowanie.

Rozdział VI

ŹweŃne- wskaźniki i