DSC02969

b) soczewki kondensorowe

Zadaniem układu soczewek kondensora jest formowanie wiązki elektronów tak aby można było zmieniać jej natężenie, kąt apertury i skupiać wiązkę na preparacie tak, aby wymiar oświetlonej części próbki nie przekraczał 1 pm, a więc był znacznie mniejszy niż wielkość efektywna źródła elektronów (katody). Zadania te najlepiej spełnia układ dwu soczewek, pierwszej krótkoogniskowej (zmniejszającej efektywny wymiar źródła elektronów ok. 100x) i drugiej długoogniskowej odwzorowującej zmniejszone źródło na preparacie bez zmiany jego wymiarów. Pierwszy soczewka ma stałe wzbudzenie, natomiast druga soczewka ma wzbudzenie regulowane w sposób ciągły, umożliwiające zmianę wielkości oświetlonego obszaru obserwacji na próbce, a w konsekwencji jasności i rozbieżności wiązki. Długa ogniskowa drugiej soczewki kondensorowej umożliwia również konstrukcję komory preparatowej o odpowiedniej wielkości. Druga soczewka kondensorowa ma stygmator usuwający astygmatyzm kondensora. W układzie kondensora, poniżej soczewek, znajduje się zawsze ruchoma, regulowana przesłona kondensorowa z otworami o różnej średnicy.

W nowych konstrukcjach mikroskopów, w układzie kondensora występuje z reguły więcej soczewek (nawet 3-4), oraz występują układy cewek odchylających wiązkę (min. do obserwacji w ciemnym polu widzenia).

Wiązka utworzona przez układ kondensora oświetla preparat, który znajduje się w komorze preparatu.

2.1.2. Komora preparatu

Komora preparatu musi zapewnić odpowiednie usytuowanie i zamocowanie preparatu W komorze znajduje się ruchomy stolik o dużej precyzji przesuwu, oraz goniometr pozwalający na nachylanie i obracanie preparatu względem wiązki elektronowej Urządzenie takie jest niezbędne w badaniach materiałów krystalicznych, w których wykorzystywany jest kontrast dyfrakcyjny.

W komorze preparatu może być również montowane wiele urządzeń dodatkowych takich jak urządzenia do nagrzewania (do 1200°C) lub chłodzenia (do temperatury ciekłego azotu), do rozciągania próbki podczas obserwacji, komory z

8