DSC02977

4. Wyznaczanie kąta skręcenia

Znajomość kąta skręcenia pomiędzy obrazem przy danym powiększeniu, a dyfrakcją (przy danej długości kamery) jest niezbędne dla prowadzenia tzw analizy śladów. Dla współczesnych mikroskopów charakteryzujących się dużą stabilnością wyznaczanie tego kąta przeprowadza się jednorazowo i tabelaryzuje się wyniki dla danych skokowych wartości powiększeń, lub podaje je się jako funkcje prądu soczewki pośredniej. Powtórne wyznaczanie kątów skręcenia jest konieczne w przypadku wymiany takich elementów mikroskopu jak nabiegunniki soczewek, detektory, układy regulacji astygmatyzmu itp.

Najprostszą metodą wyznaczenia kąta skręcenia jest wykorzystanie mikrofotografii i dyfrakcji monokryształu MoOj. Charakterystyczny kształt monokryształów M0O3 umożliwia jednoznaczne wyznaczanie kierunków (rys. 5a). Dłuższa krawędź płytki jest zawsze równoległa do kierunku [001], Na dyfrakcji (rys. 5b) kierunek ten można łatwo wyznaczyć w sposób jednoznaczny, gdyż M0O3 krystalizuje w układzie rombowym (a = 3.966A, b = 13,848 A, c= 3,696 A). Wyznaczanie kąta skręcenia opiera się na wykorzystaniu dyfrakcji przy żądanych długości kamery i mikrofotografii przy wszystkich powiększeniach, oraz zmierzenia kąta zgodnie z rys. 5b. Monokryształy M0O3 można zakupić w firmach produkujących elementy wyposażenia mikroskopów elektronowych, lub otrzymać przez naniesienie na błonkę nośną (węglową lub koloidową) kryształów powstających na przykrywce naczynia, w której praży się molibdenian amonu.

Wykres kąta skręcenia dla mikroskopu JEM 100C pokazano na rys. 6.