DSCF4148

(137)

_f_ U-E _U-c ift-tn R+R_r ~ R + R_r

Jak wynika z zależności (L37), prąd silnika w okresie rozruchu zmienia się proporcjonalnie do prędkości kątowej twomika. Chcąc uzyskać stałą wartość prądu rozruchowego, a zatem i stalą wartość momentu w okresie rozruchu, należałoby zmieniać rezystancję ł?_r w sposób ciągły.

Rozwiązanie rozruchu silnika przy stałej wartości prądu jest praktycznie trudne do zrealizowania. Z tego względu rozruch przeprowadza się przy stosunkowo dużych wahaniach prądu. Zakłada się, że wahania prądu w okresie rozruchu będą miały określoną wartość, na przykład ± 10% /,, Przebieg rozruchu silnika bocznikowego wyjaśnia rys. 133.

W chwili załączenia silnika do sieci przy to = 0 przez twomik przepływa prąd 1", większy od średniej wartości prądu rozruchowego /_r na przykład o 10%.

W miarę wzrostu prędkości kątowej silnika zwiększa się proporcjonalnie wartość siły elektromotorycznej E, a tym samym maleje wartość prądu rozruchowego. Przy obniżeniu się tego prądu do wartości /£ (np. o 10% poniżej wartości /,) zwiera się jedną z sekcji rezystora przez przestawienie korby K rozrusznika (rys. 1.34).

Wartość rezystancji sekcji oblicza się w ten sposób, by po jej wyłączeniu £ prąd rozruchu wzrósł ponownie na przykład o 10% ponad wartość I_r- Przy dalszym wzroście prędkości kątowej maleje wartość prądu i w ten sposób, wyłączając kolejne sekcje rozrusznika, utrzymuje się wahania prądu rozruchowego w granicach na przykład ± 10% /, aż do wyłączenia ostatniej sekcji rezystora, po czym następuje, w miarę wzrostu prędkości kątowej, obniżenie się wartości

fłp. 133

Charakterystyki rozruchowe ulotka bocznikowego

Rys. 134

Schemat silnika bocznikowego z rozrusznikiem

prądu, a tym samym momentu wytwarzanego przez silnik. Gdy moment wytwa-,2any przez silnik zrówna się z momentem obciążenia silnika (por.rozdz. 1.2.5), prędkość kątowa twomika ustala się. W szczególnym przypadku, gdy silnik jest obciążony momentem znamionowym, pobiera on prąd znamionowy, a prędkość kątowa twomika równa jest znamionowej.

W podobnych warunkach następuje rozruch silników obcowzbudnych i szeregowych. Charakterystyki rozruchowe silnika szeregowego pokazano na rys. 1 .35. Jak już wspomniano, rozruch przeprowadza się zazwyczaj przy prądzie l_r = (1,5t2) • /„ a zatem w zakresie prostoliniowym charakterystyk silnika szeregowego.

Inny sposób rozruchu polega na obniżeniu napięcia zasilania w chwili rozruchu i stopniowym podwyższaniu napięcia w miarę wzrostu prędkości kątowej silnika. Ponieważ prąd rozruchu silnika włączonego bezpośrednio do sieci jest 6-

Ido 20-krotnie wyższy od prądu znamionowego, zatem dla uzyskania prądu rozruchu w granicach (1,5t2) * I„ należy zmniejszyć odpowiednio napięcie zasilania. Ten rodzaj rozruchu zostanie omówiony szerzej w rozdz. 4.

Bezpośrednio do sieci można załączać jedynie mniejsze silniki prądu stałego o mocy nie przekraczającej kilkudziesięciu watów.

Rys. 1.35

Charakterystyki rozruchowe silnika szeregowego

1.2.7. Układy hamowania maszyn prądu stałego

W maszynach elektrycznych prądu stałego istnieje możliwość hamowania elektrycznego. Hamowanie polega na wytwarzaniu pizez maszynę momentu, który przeciwdziała ruchowi twomika i sprzężonych z nim mechanizmów. Efektem działania momentu hamującego wytworzonego przez maszynę jest zmniejszenie prędkości kątowej twomika lub utrzymanie jej na stałej wartości. Ten drugi przypadek zachodzi w układach dźwigowych, w których masa zawieszona na linie nawiniętej na bęben sprzężony z silnikiem opuszcza się ze stałą prędkością. Brak momentu hamującego wytwarzanego przez maszynę powodowałby tu stałe przyspieszenie opadania masy.

45