DSCF5292

13

1 Charakterystyka produkcji roślinnej na świacie i w Polsce

nakładów na rolnictwo. Zużycie nawozów NPK na 1 ha gruntów ornych osiągnęło maksymalne wartości w latach 1979/1980 (193 kg), do 1992 roku obniżyło się maksymalnie (62 kg), a w ostatnich latach obserwuje się pewną tendencję wzrostową (2000 r. - 105,4 kg). Obecnie w krajach Europy Zachodniej dawki nawozów wahają się średnio w granicach 150-200 kg NPK/ha. Poziom intensywności produkcji w naszym rolnictwie mierzony nakładami, zwłaszcza obrotowych środków produkcji, jest zdecydowanie niższy niż w krajach Europy Zachodniej. Szczególnie duże różnice występują w nawożeniu mineralnym i stosowaniu chemicznych środków ochrony roślin.

Podstawowym czynnikiem intensyfikacji produkcji roślinnej w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych było wysokie nawożenie mineralne i szerokie stosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Prowadziło to do zwiększenia wydajności z jednostki powierzchni, lecz jednocześnie wpływało ujemnie na jakość produktów rolniczych. Spadek zużycia nawozów mineralnych w latach dziewięćdziesiątych nastąpił głównie z powodu pogorszenia się sytuacji ekonomicznej rolników.

Mając na uwadze produkcję zdrowej żywności i ograniczenie skażenia środowiska, do nielicznych gospodarstw w Polsce wprowadza się znany od dawna ekologiczny (organiczny) system produkcji, oparty na zamkniętym obrocie składników pokarmowych. Podstawowym źródłem nawożenia roślin w tym systemie są różne nawozy organiczne, resztki pozbiorowe i zmielone minerały, a eliminuje się nawozy mineralne i środki ochrony roślin. Z takiej uprawy uzyskuje się niższy plon, lecz cena produktów jest wyższa właśnie z racji ich bezpiecznej jakości. Jednak ten system nie zapewnia produkcji, która wystarczałaby do wyżywienia ludności i z tego powodu racjonalne jest wprowadzenie systemu integrowanego. Polega on na stosowaniu zrównoważonego nawożenia mineralnego i środków ochrony roślin, które nie powodowałyby skażenia środowiska, a jednocześnie pozwalały utrzymać optymalny plon i żyzność gleby. W tym systemie stosuje się środki ochrony roślin na poziomie progów szkodliwości, co pozwala uzyskać dobrą jakość surowców roślinnych.

Konieczne jest dalsze doskonalenie metod hodowli i organizacji produkcji materiału siewnego. W związku z planowaną integracją z krajami Unii Europejskiej zwraca się coraz większą uwagę na potrzebę wyhodowania nowych odmian, przydatnych w różnych kierunkach użytkowania, co wiąże się ze zróżnicowaniem technologii uprawy.

W porównaniu z krajami Unii Europejskiej w polskim rolnictwie występują stosunkowo duże straty podczas zbioru i przechowywania płodów rolnych. Wynikają one z niedostatecznego wyposażenia rolnictwa w nowoczesne maszyny, silosy i przechowalnie. Ocenia się, że straty produktów, w zależności od ich rodzaju i sposobu przechowywania, mogą sięgać od kilku do nawet 50% zbiorów. Dotyczy to zwłaszcza niewłaściwego przechowywania ziemniaków w kopcach i sporządzania kiszonek na ziemi. Jeszcze gorzej przedstawia się przetwórstwo surowców roślinnych.