1. Charakterystyka produkcji roślinne] na świecle I w Polsce
w Polsce stanowi około 90% łącznej powierzchni w krajach Unii Europejskiej i około 6% światowej, a nasza produkcja ziemniaka wynosi ponad 44% produkcji krajów Unii Europejskiej i 7% światowej. Wydajność z jednostki powierzchni wszystkich płodów rolnych w Polsce jest niższa niż w wielu krajach zachodnich.
W latach 1949-2000 nastąpiło w Polsce zmniejszenie powierzchni użytków rolnych o 11%, gruntów ornych o 16%, co jest wynikiem rozwoju przemysłu i zwiększenia się obszarów miejskich, a także w pewnym stopniu skutkiem przekształceń własnościowych i restrukturyzacji rolnictwa. Uległa również zmniejszeniu z 0,63 ha w 1950 roku do 0,37 ha w 2000 roku powierzchnia gruntów ornych przypadająca na jednego mieszkańca. Ten wskaźnik w większości krajów europejskich (z wyjątkiem Danii, Finlandii i Hiszpanii - 0,43-0,47 ha) jest znacznie niższy (Holandia 0,06 ha, Belgia 0,07 ha).
W latach siedemdziesiątych poprawiło się zaopatrzenie rolnictwa w maszyny i ciągniki rolnicze. W 2000 roku na jeden ciągnik przypadało w Polsce 14,1 ha gruntów ornych. W Belgii wskaźnik ten miał zbliżoną wartość, a w Niemczech -nieco wyższą (16,6 ha). Jednak porównanie ilościowe jest niedoskonałe, ponieważ nie uwzględnia się w nim stanu technicznego tego sprzętu.
Warunki przyrodnicze i agrotechniczne są jednym z ważnych czynników produkcji roślinnej. Niektóre elementy agroklimatu w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej przedstawiono w tabeli 1.1. Sezon wegetacyjny w naszym kraju trwa krócej, przy czym występują większe wahania jego długości (195-223 dni) niż na zachodzie Europy. Nasza produkcja rolnicza odbywa się w warunkach niższej średniej temperatury i przy większych wahaniach w ciągu lata. Opady atmosferyczne są rozłożone nierównomiernie w ciągu sezonu wegetacyjnego, często występują niedobory wody od maja do czerwca, a na lipiec przypada przeważnie nadmierna ilość opadów. W ostatnich latach w zimie opady śniegu są małe, co stwarza niebezpieczeństwo wymarzania roślin rzepaku i jęczmienia ozimego. Roczna suma opadów waha się od 450 mm w latach suchych do 700 mm w latach wilgotnych. W rejonach wschodnich klimat jest bardziej kontynentalny, a w zachodniej Polsce bardziej zbliżony do klimatu krajów Unii Europejskiej.
Tabela 1.1. Wybrane elementy agroklimatu krajów Unii Europejskiej i Polski
Kraj |
Długość sezonu wegetacyjnego (dni) |
Średnia roczna temperatura powietrza (°C) |
Roczna suma opadów (mm) |
Austria |
220-250 |
8,5 |
700 |
1 Belgia |
280 |
8,7 |
900 |
1 Dania |
219 |
7,5 |
650 |
1 Francja |
250-365 |
9,5-11,5 |
700 |
1 Niemcy |
215-265 |
7,5-10,0 |
750 |
| Polska |
| 195-223 |
6,2-8,7 |
450-700 |