DSC06761

Takim szczególnym miejscem, z przypisanymi do niego atrybutami, które nawarstwiały przez wieki, jest wieś. Krajobraz tego miejsca, krajobraz wiejski, w swojej podstawowej struktury-skomponowany jest z wielu trwałych elementów przyrodniczych, w tym zieleni i wytworów 4%' ności człowieka.

Zmiany społeczno-gospodarcze, jakie w chwili obecnej obserwujemy w naszym kraj, a także w całej Europie powodują wkraczanie na wieś, na szeroką skalę, różnego rodzaju zabu. dowy. W wielu przypadkach zacierają się różnice pomiędzy tym, co miejskie i tym, co wiejskie Wieś traci swój charakter, upodabnia się do miasta; na obszary wiejskie wkracza urbanizacja,

Z. Kamiński²⁰ proces ten nazywa urbanizacją wsi. R. Domański²¹ mówi, że wraz z wkraczaniem urbanizacji na obszary wiejskie zmienia się struktura ludności wiejskiej, a co za tym idzie - zmienia się także jej styl żyda. Zabudowa dużych obszarów, zarówno mieszkaniowa, jak i spełniająca inne funkcje, np. przemysłowa, prowadzi do zmian w strukturze funkcjonalnej samej wsi, a taftę w strukturze przestrzennej osadnictwa wiejskiego. Są to tzw. elementy centrotwórcze. W związku z tym, w kolejnych latach będą one przyciągały następne inwestycje. Może to w konsekwencji doprowadzić do degradacji środowiska wiejskiego i jego krajobrazu.

Według J. Tkocza²² wyrazem powszechnego procesu urbanizacji obszarów wiejskich jest wchodzenie na te tereny treści pozarolniczych, co powoduje daleko idące zmiany w strukturach społecznej, ekonomicznej oraz przestrzennej.

Podstawową cechą wsi jest niewielka skala zagród, budynków, terenów zabudowanych w stosunku do otaczającej je otwartej przestrzeni pól i lasów. Zdaniem W. Wieczorkiewicza* krajobraz wiejski w swoim podstawowym wyrazie ukształtowany jest pizez przyrodę, przy niewielkiej ingerencji człowieka. Podstawowe komponenty tego krajobrazu to: pola uprawne pocięte śiecą dróg, zielone łąki oraz koryta izek. Te otwarte przestrzenie ograniczone są najczęściej ciemnymi ścianami lasów, które stanowią do zarówno dla rozłogów pól, jak i samej wsi, z jej zabudową zielenią dominantami w postaci wieży kościoła, straży pożarnej, wiatraka na wzgórzu, pałacu z dużą grupą drzew parkowych czy też zespołu zabudowy folwarcznej. W krajobrazie tym, na rozległych otwartych polach, pomiędzy zabudową a lasem, pojawiają się zielone akcenty utworzone z kęp lub pojedynczych drzew, zakrzaczenia śródpolne na miedzach, czasami elementy małej architektury: i kapliczka, krzyż przydrożny, duży głaz.

Ważne staje się to, aby w tak ukształtowanym krajobrazie wprowadzane nowe elementy t nie burzyły zastanego porządku, nie naruszały istniejącej harmonii, lecz wpisywały się w otoczenie,    \

aby była pełna integracja pomiędzy tym, co jest, a tym, co ma być. W takich przypadkach musimy i działać rozsądnie i ostrożnie, poprzedzając każdą decyzję szeregiem różnorodnych analiz stanu ' istniejącego i wpływu nowych rozwiązań na zastany porządek.    1 t

Każdy obszar charakteryzuje się określonymi naturalnymi cechami przestrzeni, a pewne, t kombinacje tych cech predysponują go do określonego wykorzystania. Gospodarując sensownie ^v posiadanymi w danym miejscu zasobami, będziemy w przyszłości ponosili mniejsze obciążenia ^c z tytułu błędnych decyzji, zapewniając jednocześnie odpowiednie warunki żyda.

Należy także za M. Gołdenem²⁴ stosować zasadę zachowania równowagi ekologiczną, a więc rozwijając daną działalność gospodarczą w terenie, musimy przeprowadzić badanie po-jemnośd środowiska przyrodniczego, aby nie wywołać w nim negatywnych zmian, określając tym samym skalę przedsięwzięta. Jest to ważne szczególnie teraz, kiedy na wsi realizowane są we- , dług wzorca miejskiego, duże zespoły mieszkaniowe. Ta nadmierna spontaniczność i jednocześnie    ^

brak skutecznej kontroli prowadzą do chaosu przestrzennego i deformacji krajobrazu. Zdaniem    _Q

B. Fortuny-Antoszkiewicz²⁵ ....dawny, tradycyjny krajobraz wiejski zanika nieubłaganie, zasfę-    ^

powany jest nieatrakcyjną architekturą. Specyficzny, ukształtowany w przeszłości, zróżnicowany ^ krajobraz Polski jest naszym wielkim dziedzictwem, w którym odnaleźć można zarówno element/ własnej kultury, jak i wyraźne związki z Europą’.    '. _s;

*    Kamiński Z J., 2008. Współczesne planowanie wsi w Polsce - zagadnienia ruralisty. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 53.

²¹    Domański R;, 2005. Geografia ekonomiczna. PWN, Warszawa.

²²    Tkocz. J., 2005. Empiryczna charakterystyka ludności wsi zurbanizowanej województwa śląskiego w 2000 roku. Wydawnictwo Uniwersytetu Sh skiego, Katowice, 7.

²³    Wieczorkiewicz W., 1995. Planowanie przestrzenne osadnictwa wiejskiego. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 67.

*    Goldcn M., 2002. Planowanie zagospodarowania przestrzennego. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin, 59.

²⁵ FotunaAntoszkiewicz B., Kimic K., 2004. Wiejski krajobraz Mazowsza - tradycja a współczesność. Krajobraz i ogród wiejski, t. 2: TnĄ# a współczesny krajobraz wsi polskiej. Wydawnictwo KUL, Lublin, 73-79.

■I

20