DSCF6798

r '

i

r

■

[Plan londyńskiego placu Covenl Garden (po lewej u góry), zaprojektowanego w latach 1630-1631 przez Inigo Jonesa p_rn, ten wzorowany byI na rozwiązaniach włoskich, między innymi ™ w Livorno. Covent Garden otoczony by! wysokimi, pozbawiony ozdób domami. W centrum zachodniej pierzei Jones wzniósł nń»_H kościół pod wezwaniem św. Pawle, w którym zastosował klisyr*. portyk z wolno stojącymi kolumnami (po lewej u dołu).]

Giacomo Leoni (1686-1746) rozpoczął wydawani* w Londynie dzieł wielkiego rodaka. Dzięki tym, a także następnym publikacjom popularność architektury paj. ladiańskiej rosła w Anglii przez cały wiek XVII, począt-kowo wśród projektanów rezydencji wiejskich, później także i monumentalnych założeń w miastach. Znakomicie przyczynił się do tego działający w Bath, najmodniejszym wówczas kurorcie Anglii, architekt John Wood starszy (1700-1754). W roku 1735 wzniósł on tam elegancką rezydencję nazwaną Prior Park, wykorzystując prawie dosłownie klasyczne założenie palladiańskie: korpus główny budowli, z charakterystycznym centralnym portykiem w wielkim porządku, połączony był z oficynami za pomocą niskich galerii. Ten właśnie typ palladiańskiej willi stal się, obok domu opartego na wzorze Mauritshuis, najbardziej powszechnym modelem siedziby wiejskiej, aż do ruchu Domestic Revival w drugiej połowie XIX wieku.

Popularniejszy jeszcze od Wooda był William Kem (1685-1748), protegowany lorda Burlingtona, z którym współpracował w Chiswick, projektując między innymi meble i dekoracje do jego willi. W młodości malarz i dekorator, ku architekturze zwrócił się Kent po roku 1730. Posługiwał się wszystkimi modnymi wówczas stylizacjami - od klasycyzmu do neogotyku. Najbardziej znanym jego dziełem jest palladiański pałac Holkham Hall (1734), powstały zapewne nie bez wpływu lorda Burlingtona. Co najważniejsze jednak, Kent otoczy! kla-sycyzujące rezydencje krajobrazowymi parkami. Najsilniej bowiem piękno angielskiej osiemnastowiecznej architektury przejawiło się na tle nieregularnych ogrodów. Na pierwszy rzut oka - cóż za zestawienie! Chłodna, geometryczna, oparta na klasycznych porządkach architektura otoczona swobodnie rozrzuconymi kępami drzew, wśród pagórków i dolin, strumyków, stawów i jezior,

[Willa

koncei

Wznie

inspin

Capra

■

zmie

że f

wpr

tury,

kowj

gwia

i prt

w w

głosi

nym

prze

proę

pięk

Dop

prze

prze

czy*

Richarda Boyle’a, lorda Burlington (1694-1753), który w 1717 roku zaprojektował utrzymany w stylu Palladia pawilon kąpielowy do swego ogrodu w Chiswick, gdzie w latach 1723-1729 wzniósł również dom, będący swobodną interpretacją Villa Rotonda. Jego główną zasługą było jednak upowszechnienie prac Palladia, wśród nich nie znanych rysunków, które zresztą trafiły w Anglii na bardzo podamy grunt. Już w 1716 roku włoski architekt

biel na tle wszystkich zmiennych barw natury. Wydawać by się mogło, że bardziej pasować powinien tu ogród regularny, w typie wywodzącym się od wersalskiego. Jednak nie. 1 nie tylko o animozje angielsko-francuskie tu chodzi.

Od samego początku XVIII stulecia estetyka angielska przypuszcza atak na tak zwaną „wielką teorię piękna”, która, wypracowana jeszcze w antycznej Grecji, opierała się na przekonaniu, że piękno przedmiotu zależy od proporcji części, a ściślej od ich wielkości, jakości i ilości oraz od wzajemnego stosunku względem siebie. Z teorii tej wynikały dwa wnioski, które, zasadniczo prawie nie

44