sryle w arch86

386 Architektura mieszczańska i komunalna

DE STIJL

Po lewej: Utrecht, willa Schradera, 1924-1925, G.T. Rietveld. Po prawej: błękitno--czerwone krzesło, 1917, Rietveld. Czarne ramy, niebieskie siedzenie, czerwone oparcie. Formy prostokątne. Zastosowanie mondrianowskiego schematu form i barw.

Po lewej: kompozycja w czerwieni, żółci, błękicie, 1930, Piet Mondrian, olej. Po prawej: Strasburg. Cafe L’ Aubette, 1928, T. van Doesburg. Dekoracja z siatkowych, ukośnych prostokątów oddziałuje w sposób niepokojący i dynamiczny. Prezentuje elementaryzm, styl wynaleziony przez T. van Doesburga.

Holenderskie ugrupowanie malarzy i architektów, istniejące od 1917. „Decydującym błędem Ruskina i Morrisa było zdyskredytowanie maszyny” (J. Oud, 1917); „ ... zrównoważony związek dwóch elementów kształtowania, np. barwy i przestrzeni, formy i barwy

-    czysty i jasny...” (T. van Doesburg,

1924);.....niezbędność miary i liczby,

jasności i porządku, standaryzacji i produkcji seryjnej, perfekcji i najlepszego wykonawstwa...” (J. Oud, 1926). Najsłynniejszą budowlą De Stijl jest willa Schródera w Utrechcie, 1924-1925 (G.T. Rietveld, 1888-1964):

-    zaprojektowana aż po detal wyposażenia wewnętrznego w duchu integracji sztuk

-    geometryczna abstrakcja: przeniesienie zasad malarskich P. Mondriana* („malarstwo konkretne” z prostokątnych płaszczyzn) na kubistyczną architekturę; każdej powierzchni odpowiada element podziału (podpora, okno, balustrada, rynna, krawędź ściany)

-    ale uporządkowanie w ramach zróżnicowanej głębokości pomieszczeń na różnych poziomach

-    kolorowe wykończenie poszczególnych brył (biel, szarość dla płaszczyzn, czerń, żółć, czerwień, błękit dla linii)

-    cegła, beton, elementy stalowe, belkowe stropy drewniane

-    małe pomieszczenia na parterze

-    wielka przestrzeń na piętrze ze strefami - dzienną, jadalną i muzyczną

- podzielna na 7 pomieszczeń za pomocą przesuwanych ścian.

Po 1920 do De Stijl przystępują nowi członkowie. Theo van Doesburg (1883-1931) oraz Comelis van Ećsteren (ur. 1897) podjęli próbę przeniesienia starych i nowych zasad De Stijl na architekturę: Strasburg, Cafe L’Aubette, 1926-1928, skromne, płaskie formy z dekoracją ścian, poziomo-pionowe pola barwne Mondriana stawiane ukośnie prowadzą do „dynamicznych diago-nali” (elementaryzm stał się przyczyną wystąpienia Mondriana z ugrupowania).

Hoek van Holland, osiedle robotnicze, 1924, J.J.P. Oud. Po wystąpieniu z ugrupowania De Stijl także Oud porzucił swoje prostokątno-kubiczne bryły na rzecz opływowych form. Wykorzystanie pomieszczeń zgodnie z koncepcją rozwiązań techniczno-opłacalnych w znaczeniu czysto funkcjonalnym.