SNC03819

Rys. 14,1. Piętrowy uklnd roślinności I upraw w strefie tropikalnej (po lewej) i w umiarkowanych szerokościach geograficznych (po prawej). Uniami poziomymi zaznaczono przybliżone wysokości górnego zasięgu pięter roślinnych. Linia przerywana oznuczu granicę wiecznego śniegu (wg A. Sappera, za G.T. Trewarthą i L.H,

Hornem, 1971).

W Tatrach, które traktujemy tu jako przykład alpejskiego układu pięter klimatycz-no-roślinnych, wyróżnia się:

-    piętro umiarkowanie chłodne z temperaturą roczną 6-4°C, sięgające do wysokości 1150 m (1200 na stokach południowych), w którym naturalną formacją roślinną jest las jodłowo-bukowy (na podłożu granitowym w Tatrach Wysokich - bór świerkowy); jest to regiel dolny,

-    piętro chłodne z temperaturą roczną 4-2°C obejmujące regiel górny (bór świerkowy z modrzewiem i limbą na górnej granicy, położonej na wysokości 1550-1650 m n.p.m.),

-    piętro bardzo chłodne z temperaturą roczną 2-0°C, zajmowane przez kosodrzewinę, sięgającą do wysokości 1850-2050 m n.p.m, używana jest nazwa „piętro subalpejskie”,

-    piętro umiarkowanie zimne z temperaturą roczną 0—2°C, sięgające do 2200-2350 j m n.p.m. i zajęte przez hale - łąki alpejskie; jest to „piętro alpejskie”,

-    piętro zimne z temperaturą poniżej -2°C, obejmujące odkryte tumie z piatami mchów i porostów i nielicznymi gatunkami roślin wyższych (m.in. boimka dwurzędowa), sięgające do najwyższych szczytów (2655 m.n.p.m.).

Klimatyczne charakterystyki wymienionych pięter przedstawił M. Hess (1965), który powiązał granice pięter roślinnych z wartościami średnich temperatur rocznych. Jak widzimy, dwustopniowe zmiany temperatury łączą się z jakościowymi zmianami roślinności poszczególnych pięter. Górna granica piętra chłodnego pokrywa się z górną granicą lasu. Średnia temperatura najcieplejszego miesiąca wynosi tam 10°C, podobnie jak na polarnej granicy lasów.

Na rysunku 14.2 przedstawiono określony przez M. Hessa piętrowy układ klimatów w profilu południkowym Karpat Zachodnich. Ich najniższe partie obejmuje piętro klimatu umiarkowanie ciepłego ze średnią temperaturą roku >6°C. Położenie izotermy 0°C wskazuje na występowanie efektu górskiego i oddziaływanie ekspozycji stoków górskich.

BtiP⁰¹ ■ ffi

ci**

bfcpod ljgowanć

N

284