DSCN0424

I

tnące ab i cd na dwóch szlifowa-

^Wiertl° ^m.^a    wierzchołki leżą poza ostrzem (rys. 77).

nych stożkach, kior>    _svmetryczne wycinki powierzchni

Rys. 76. Wiercenie

Rys. 77. Scin wiertła

2-ssrsras-- - *—~

równolegle i pochylone w różnych wiertłach pod różnymi kątami wierzchołkowymi. Tworzą one dwie krawędzie tnące wiertła. Pomiędzy tymi krawędziami pozostaje krótki odcinek linii prostej zwany ścinem. W odniesieniu do krawędzi tnących ścin leży pod kątem zbliżonym do 55 (rys. 78).

Al*

Rys. 78. Geometria ostrza wiertła

nosi 118Td?X>^™S^,^_ir-^{erteł d}V^{tali 1 ŻeUWa Wy}' miedzi — 125°    ’    ^ '^{u 1 rn}°siądzu — 140 \ a cło

Wiertło skrawa tylko swymi knw^,; wierzchnie boczne służą jedynie do nrnu, 'f¹™- ^tnącynu> ^a P⁰' W celu zmniejszenia oporów tarcia do?o ^<K .'^{:0rna 80 w otworz}«“. cylindrycznej wąski pasek śrubowy ₀ tła, a pozostałą częsc skrawa na średnicę mniejszą

Rowek służy do odprowadzania wiórów, jak również do dopływu cieczy chłodzącej Kąt pochylenia (wzniosu) rowka w wiertłach do metali twardych jest mały, a im miększy jest materiał, tym większy powinien być ten kąt (rys. 79).

0)

b)

Rys. 79. Typowe wiertła kręte z chwytami: a) walcowym, b) stożkowym Morse’a

W wiertłach do żeliwa i stali kąt ten wynosi 16—30°, do elektronu i kruchego mosiądzu — 10-M3°, a do miedzi, ciągliwego mosiądzu i aluminium — 35-MO⁰.

Chwyt służy do zamocowania wiertła we wrzecionie wiertarki. Zależnie od sposobu zamocowywania wykonywane są wiertła z chwytem cylindrycznym lub stożkowym. Wiertła z chwytem cylindrycznym zamocowuje się w uchwytach dwu- lub trójszczę-kowych, a wiertła z chwytem stożkowym — bezpośrednio we wrzecionie wiertarki lub za pośrednictwem stożkowych tulejek redukcyjnych (rys. 80).

W celu zabezpieczenia zamocowania wiertła oraz umożliwienia

wyjęcia go koniec chwytu wiertła stożkowego zaopatruje się w płetwę, a gniazdo w żłobek wyfrezowany na wrzecionie. Płetwa wchodzi w żłobek i niezawodnie unieruchamia wiertło. Zamocowanie wiertła dzięki dociskowi w czasie pracy jest tak mocne, ze przy wyjmowaniu trzeba je wybijać z gniazda. Do usuwania wiertła służy klin stożkowy wsuwany w żłobek (rys. 81).

Dokładność wykonania otworów wierconych zalezy pd prawidłowego zaostrzenia wiertła. Ręczne ostrzenie wymaga • wprawy i z tego względu powszechnie stosuje się specja ne s fierki do ostrzenia wierteł. Do sprawdzenia kąta zaostize i równoległości tworzących służy wzornik (ivs- - ■

⁵ Samochody i ciągniki

65