DSCN0488

12 Wykaz oznaczeń

12 Wykaz oznaczeń

— granica wytrzymałości zmęczeniowej na naprężenia stykowe po

wierzchni zębów    MPA

<r_Hnu>    1    największe w całym okresie pracy naprężenia stykowe    MPa

oho    1    nominalne naprężenia stykowe zazębienia wolnego od odchyłek

bez dodatkowego obciążenia    MPa

Sgf    -    dopuszczalne naprężenia stykowe    MPa

1 dopuszczalne naprężenia stykowe nie wywołujące odkształceń

trwałych ani kruchych pęknięć warstwy wierzchniej    MPa

e_Hsi    1    wytrzymałość statyczna czynnych    powierzchni zębów    MPa

H    1    granica plastyczności (równa R_t)    MPa

- umowna granica plastyczności

a>    —    prędkość kątowa    s"¹

Przyjęte indeksy

F    —    dotyczy obliczeń wytrzymałości zmęczeniowej    na    zginanie

H    —    dotyczy obliczeń wytrzymałości zmęczeniowej    stykowej

j    -    dotyczy j<go stopnia cyklogramu obciążenia

r    —    odnosi się do wartości pomierzonych

1    -    dotyczy zębnika

2    -    dotyczy koła zębatego

1.1. Informacje wstępne

Działanie maszyn i ich użyteczna praca są możliwe dzięki doprowadzonej z zewnątrz energii. Może ona mieć różną postać, pochodzić z różnych źródeł, np. z sieci elektrycznej, ale w maszynie jest potrzebna najczęściej w postaci energii mechanicznej ruchu obrotowego, którą charakteryzuje prędkość obrotowa n lub kątowa to oraz moment obrotowy T.

Zmiany energii niemechanicznej (elektrycznej, cieplnej, chemicznej czy innej) na mechaniczną dokonuje się w silnikach elektrycznych, spalinowych i parowych tłokowych lub turbinowych itp. Energię mechaniczną takiego silnika można odbierać z wału obracającego się z prędkością to, oraz przekazującego moment obrotowy %, Iloczyn tych dwóch parametrów wyznacza moc silnika P = TJto,. Wartości tych parametrów mogą się zmieniać w określonym zakresie, co zwykle przedstawiamy na wykresie charakterystyki ruchowo-energetycznej silnika jako zależność T = T(co). Podaje się też inne jeszcze informacje i zależności interesujące konstruktora, a mianowicie zmianę sprawności, mocy czy jednostkowego zużycia paliwa w zależności od prędkości obrotowej.

Układ roboczy maszyny,, np. podwozie kołowe pojazdu, cechuje się swoistą charakterystyką ruchowo-energetyczną, często odmienną od charakterystyki silnika napędowego i wtedy potrzebne jest przetwarzanie parametrów silnika || i || na parametry zespołu roboczego 7], i eo_R. Realizuje się to w układzie transmisji energii (rys. 1.1), w którym główną rolę odgrywają różnego rodzaju przekładnie. Podstawowym zadaniem przekładni jest zmiana wartości prędkości obrotowej i momentu obrotowego, a więc redukcja lub multiplikacja, co można zapisać w postaci relacji:

T_it (Di =>7*, (Oj.

Wśród przekładni mechanicznych najliczniejszą grupą są wciąż przekładnie zębate. Przekładnie te, w porównaniu z przekładniami innego rodzaju, np. pasowy-

IransmisjO    układ

silnik    tncrgii    roboczy

Rys. 1.1. Przekładnia jako przetwornik parametrów energii mechanicznej w maszynie