DSC07157

V

V

i. Historia miejscowości.

PRZEWÓZ (niem. Przewos, 1934-45 Fłihrendorf)

Wieś Przewóz powstała w średniowieczu (pierwsze wzmianki pochodzą z 1492 r.) znona była wówczas jako PRZIEWOZA. Nazwa wywodzi się od istniejącego przed powstaniem wsi przewozu przez Odrę. Nazwa miejscowości Przewóz (dokładnie Przewos) pojawiła się w 1823 r.

Dawna pieczęć Przewosu z dokumentu z 1868 r. Kreis Coeel oznacza powiat Koźle. I‘ostać klęczy na wodzie (Odrze) pomiędzy dwoma krzyżami symbolizującymi brzegi rzeki Pieczęć ta została odbita na dokumencie i 08.11.1868 regulującym wynagrodzenie ówczesnego nauczyciela Johanna Niebischa. Dokument podpisał sołtys Bochenek oraz jeszcze dwie osoby, być może członkowie ówczesnej rady sołeckiej: Anton Jonas i Jozef Bulik Kopia tej pieczęci została umieszczona w książce Edmunda Neuwalda o Łanach: Lohnau. Geschichte eines Dorfes In Oberschlesicn. Informacji nt. oryginalnego dokumentu udzielił Edmund Neuwald.

Do powstania w tym miejscu przewozu przez rzekę przyczyniła się rodzina Gaschinów. dzięki której osiadł tutaj przewoźnik (o nazwisku Przewoźnik). Prawdopodobnie przewóz ludności i furmanek istniał od 1600 roku. Znane są dokumenty z 1757 r. o zamieszkałej tu rodzinie trudniącej się przewozem. Istnieje wzmianka, że Przewóz nie był samodzielną jednostką administracyjną, ale należał do Podlesia, choć jako miejscowość istniał o wiele wcześniej. W dokumencie z 16.01.1644 nadmienia się, że hrabia Fryderyk Oppersdorf hrabiemu Melchiorowi Ferdynandowi Gaszynie (Gaschin) pochodzącemu z Wielunia koło Kalisza, a mieszkającemu w Zakrzowie, sprzedał miejscowości: Polską Cerekiew. Milowice. Ostróżnicę. Jaborowice, Cisek, Biadaczów. Roszowice. Olszową. Nieznaszyn. Podlesie. Dziergowice, Łany i Błażejowice. Przewóz nie jest tam wyszczególniony ze względu na fakt przynależności do Podlesia.

Z innego dowodu wynika, że ok. roku 1700 hrabia Gaszyna nadał na własność istniejący w tym miejscu prom niejakiemu Tomaszowi Przewoźnikowi. Nabył 16 morgów ziemi nad Odrą, zaznaczonej w aktach w Przewozie jako grunt podleski. za 120 talarów śląskich. Przewoźnik przewoził ludzi przez rzekę za opłatą, natomiast wszystkich przewozów dworu musiał dokonywać bezpłatnie.

Tomasz Przewoźnik nabył grunt składający się z ogrodu i pola ornego wraz z przewozem dziergowickim (Dziergowice to wieś leżąca po drugiej stronie Odry) prawnie i z obowiązkiem. Przed rokiem 1900 rodzina Przewoźnika uchyliła obowiązek bezpłatnego przewozu dworskiego, jednak z dworu też spadł obowiązek zakupu promu i łódek oraz wszelkich napraw związanych z przewozem. Od tego czasu każdy klient płacił za przewóz.

Prawo przewozu nadał w pierwszych czasach cesarz niemiecki Rudolf II hrabiemu Freiherrn Oppersdorf, które przez kupno przeszło na hrabiego (łaszy nę, on udzielał prawa rodzinie Przewoźnik. Państwo respektowało prawnie wydane zarządzenie. Od roku 1880 rodzina Przewoźnik wydzierżawiła prom i łódkę. Przez długie lata czynny jako przewoźnik był Karol Grzesik zamieszkały w Dziergowicach.

Mapa z 1932 r. przedstawiająca Przewóz i okoliczne mie

Przewóz (niem. Fahrendorf) na mapie iwmiedbej z 1941

Genetyczna wieś liczyła więcej niż 20 kmieci i zagrodnik zagrożenie powodziami ukształtowało układ przestrzenny wsi Czest* powodowały niszczenie budynków i realizację nowych n* podporządkowanych miejscowej tradycji.

Powódź - 1939 rok. dom Mateusza Ignacego przy ul. Bema

Powódź-199T rok